Table of Contents

⮲

Mahārahanīti

Edit
3

Paṇḍitakathā

Discourse on the Wise

Phẩm Người Trí

4
1.
1.
1.
5
Mahāraharahaṃ sakya,
I pay homage to the Great Arahant, the Sakyan Sage,
Bậc Sakya, đáng được tôn kính bởi những ai đáng kính,
6
Muniṃ nīvaraṇā taṇhā;
who is free from hindrances and craving,
Bậc Mâu-ni, thoát khỏi các triền cái và ái dục,
7
Muttaṃ muttaṃ sudassanaṃ,
the liberated, the liberated, the well-seen,
Đã giải thoát và khiến người khác giải thoát, bậc Thiện Kiến,
8
Vande bodhivaraṃ varaṃ.
the supreme, excellent enlightenment.
Con xin đảnh lễ cội Bồ-đề tối thượng, bậc Tối Thắng.
9
2.
2.
2.
10
Muninā munināgena,
By the Sage, the Nāga among sages,
Bởi bậc Mâu-ni, bậc Long Tượng Mâu-ni,
11
Duṭṭhapabbajjitā jitā;
the corrupted renunciants were conquered;
Những kẻ xuất gia ác tà đã bị chinh phục,
12
Yathā yathāasaddhamma-
just as those of old, who filled
Như Pūraṇa và các vị khác,
13
Puraṇā puraṇādayo.
the false Dhamma.
Những người theo phi chánh pháp.
14
3.
3.
3.
15
Tathā tathāgatovādā,
Similarly, the instructions of the Tathāgata,
Cũng vậy, những lời dạy của Như Lai,
16
Nugate lokanītiyaṃ;
followed in the code of worldly conduct,
Được noi theo trong bộ Loka-nīti,
17
Katayogena vidūnā,
by those skilled in practice,
Bởi người trí đã thực hành,
18
Jeyyovānattha kārino.
conquer those who do what is unbeneficial.
Mong rằng những kẻ làm điều bất lợi sẽ bị chinh phục.
19
4.
4.
4.
20
Nitīdha jantunaṃ sāro,
Indeed, for beings here, wisdom is the essence;
Phép tắc ở đời này là cốt tủy của chúng sanh,
21
Mittācariyāca pītarā;
friends, teachers, and parents (are important).
Là bạn, là thầy, và là cha mẹ;
22
Nītimā subuddhi byatto,
One who possesses wisdom, with good understanding and eloquence,
Người có phép tắc, có trí tuệ tốt, là bậc hiền triết,
23
Sutavā atthadassimā.
is learned and sees what is beneficial.
Có học thức, thấy được lợi ích.
24
5.
5.
5.
25
Kaviheraññakā katvā,
Poets and artisans, having made
Các thi sĩ, như những người thợ kim hoàn,
26
Suttattaṃ satthakañcanaṃ;
their own works into golden scriptures,
Lấy kinh điển, là vàng của giáo pháp,
27
Gajjapajjādyālaṅkāraṃ,
create delightful embellishments
Để làm nên những trang sức như văn xuôi, thơ kệ,
28
Karontīdha manorammaṃ.
here in prose and verse.
Khiến cho tâm ý được vui thích ở đời.
29
6.
6.
6.
30
Vutyaṃ visadañāṇassa,
In speech, for one with clear knowledge,
Lời nói đối với người có trí tuệ sáng suốt,
31
Ñāto atthotarassa na;
the meaning is not unknown to others;
Không được biết đến bởi người không thấu hiểu ý nghĩa;
32
Surappabhāya ādāso,
a mirror, by the sun's light,
Như tấm gương dưới ánh sáng mặt trời,
33
Chāyaṃ disse na mākare.
shows the reflection, it does not create it.
Không thể thấy bóng trong bóng tối.
34
7.
7.
7.
35
Mahātejopi tejoyaṃ,
Even great heat does not soften
Lửa tuy có sức nóng lớn,
36
Mattikaṃ namudukaṃkaro;
the earth, which is not soft;
Nhưng không làm cho đất sét trở nên mềm mại;
37
Āpo āpeti mudukaṃ,
water softens it,
Nước làm cho vật cứng trở nên mềm mại,
38
Sādhuvācāca kakkhaḷaṃ.
and good speech softens harshness.
Và lời nói của người thiện làm mềm lòng kẻ cứng cỏi.
39
8.
8.
8.
40
Mudunāva ripuṃ jeti,
One conquers an enemy with gentleness,
Bằng sự mềm mỏng, người ta chiến thắng kẻ thù,
41
Mudunā jeti dāruṇaṃ;
one conquers the cruel with gentleness;
Bằng sự mềm mỏng, người ta chiến thắng kẻ hung dữ;
42
Nosiddhaṃ mudunā kiñci,
nothing is achieved without gentleness,
Không có gì không thể thành tựu bằng sự mềm mỏng,
43
Yatvato mudunā jaye.
therefore, one should conquer with gentleness.
Vì vậy, hãy chiến thắng bằng sự mềm mỏng.
44
9.
9.
9.
45
Candanaṃ sītalaṃ loke,
Sandalwood is cool in the world,
Gỗ đàn hương ở đời là mát mẻ,
46
Tato candaṃva sītalaṃ;
cooler than that is the moon;
Hơn thế nữa, mặt trăng lại càng mát mẻ;
47
Candanacandasītamhā,
cooler than sandalwood and moon
Hơn cả sự mát mẻ của đàn hương và mặt trăng,
48
Vākyaṃ sādhusubhāsitaṃ.
is well-spoken, good speech.
Là lời nói thiện lành, khéo nói của người hiền.
49
10.
10.
10.
50
Pattakalloditaṃ appaṃ,
A little speech, spoken at the right time,
Dù chỉ một ít lời nói được thốt ra đúng lúc,
51
Vākyaṃ subhāsitaṃ bhave;
becomes well-spoken;
Cũng trở thành lời thiện thuyết;
52
Khudditassa kadannaṃpi,
even bad food to a hungry person
Đối với người đói, dù là cơm tồi,
53
Suttaṃ sāduraso siyā.
is like delicious nectar.
Cũng có thể trở thành hương vị ngọt ngào.
54
11.
11.
11.
55
Satthakāpi bahūvācā,
Even those who are learned in scriptures, with much talk,
Dù có nhiều lời nói hữu ích,
56
Nādarā bahubhāṇino;
are not esteemed by many speakers;
Người ta không tôn trọng kẻ nói nhiều;
57
Sopakāramudāsīnaṃ,
water from a river, which is indifferent but beneficial,
Nước sông dù hữu ích,
58
Nanudiṭṭhaṃ nadījalaṃ.
is not seen as such.
Nhưng không được ai chú ý đến.
59
12.
12.
12.
60
Saṃsāravisarukkhassa,
For the poisonous tree of saṃsāra,
Đối với cây độc luân hồi,
61
Dvayamevāmataṃphalaṃ;
there are only two fruits of immortality:
Chỉ có hai quả bất tử:
62
Subhāsitassasārādo,
the essence of well-spoken words,
Sự thưởng thức cốt tủy của lời thiện thuyết,
63
Sādhūhirasamāgamo.
and association with good people.
Và sự giao du với các bậc hiền thiện.
64
13.
13.
13.
65
Pāsāṇachattaṃ garukaṃ,
Heavy is a stone umbrella,
Cây dù bằng đá thì nặng,
66
Tato devānacikkhanā;
heavier than that is the instruction of the devas;
Hơn thế nữa là lời chỉ dạy của chư thiên;
67
Tato vuḍḍhānamovādo,
heavier than that is the advice of the elders,
Hơn thế nữa là lời giáo huấn của các bậc trưởng thượng,
68
Tato buddhassa sāsanaṃ;
heavier than that is the Buddha's teaching.
Hơn thế nữa là giáo pháp của Đức Phật.
69
14.
14.
14.
70
Tulaṃ sallahukaṃ loke,
Light in the world is a scale,
Bông gòn ở đời là nhẹ,
71
Tato capalajātiko;
lighter than that is a fickle person;
Hơn thế nữa là kẻ có tính phù phiếm;
72
Tatonovādiko tato,
lighter than that is one who does not give advice,
Hơn thế nữa là người không nghe lời giáo huấn,
73
Yati dhammepamādako.
lighter than that is a monk negligent in the Dhamma.
Và hơn nữa là tu sĩ dễ duôi trong Pháp.
74
15.
15.
15.
75
Aha gacchati hāyantī,
Day by day, the life of beings here
Ngày đêm trôi qua, mạng sống của chúng sanh
76
Sattānamidha jīvitaṃ;
diminishes;
Ở đời này đang suy giảm;
77
Tasmāhi māpamattatvaṃ,
therefore, do not be heedless,
Vì vậy, chớ nên dễ duôi,
78
Gacchantu jinasāsane.
proceed in the Conqueror's teaching.
Hãy tiến bước trong giáo pháp của Đấng Chiến Thắng.
79
16.
16.
16.
80
Paṇḍitassa pasaṃsāya,
Praise for a wise person
Vì tán thán người trí,
81
Daṇḍobālena dīyate;
is given by a fool with a stick;
Kẻ ngu phải chịu hình phạt;
82
Paṇḍito paṇḍiteneva,
a wise person is truly praised
Người trí chỉ được tán thán một cách tốt đẹp
83
Vaṇṇitova suvaṇṇito.
only by another wise person.
Bởi chính người trí mà thôi.
84
17.
17.
17.
85
Satesu jāyate sūro,
Among hundreds, a hero is born;
Trong một trăm người, sinh ra một người dũng cảm,
86
Sahassesuca paṇḍito;
among thousands, a wise person;
Trong một ngàn người, sinh ra một người trí;
87
Vuttā satasahassesu,
among hundreds of thousands, it is said,
Trong một trăm ngàn người, người ta nói rằng,
88
Dātā bhavativā navā.
a giver may or may not be found.
Có thể có hoặc không có một người bố thí.
89
18.
18.
18.
90
Bhūpattaṃca paṇḍitattañca,
Kingship and wisdom
Phẩm chất của vua và phẩm chất của người trí,
91
Nevatulyaṃ kadācipi;
are never equal;
Không bao giờ có thể tương đương;
92
Sadesepūjito rājā,
a king is honored in his own country,
Vua được tôn kính trong nước mình,
93
Buddho sabbatthapūjito.
a wise person is honored everywhere.
Còn Đức Phật được tôn kính ở khắp mọi nơi.
94
19.
19.
19.
95
Kvātibhāro samatthānaṃ,
What is too heavy for the capable?
Đối với người có năng lực, đâu là gánh nặng?
96
Kiṃdūro byavahārinaṃ;
What is distant for those who strive?
Đối với người kinh doanh, đâu là nơi xa xôi?
97
Kovideso savijjānaṃ,
What is a foreign land for the learned?
Đối với người có học thức, đâu là xứ lạ?
98
Koparo piyavādinaṃ.
Who is an enemy to those who speak kindly?
Đối với người nói lời ái ngữ, ai là người xa lạ?
99
20.
20.
20.
100
Nanu te yevasantā no,
Are they not truly good people,
Phải chăng những biển cả và những dãy núi kia
101
Sāgarā nakulācalā;
like oceans and stable mountains,
Không phải là bậc hiền thiện,
102
Appampi mariyādaṃ ye,
who do not abandon even a small boundary,
Khi mà chúng, dù chỉ một chút giới hạn,
103
Saṃvaṭṭevi jahantino.
even during the world's dissolution?
Cũng từ bỏ trong thời kiếp hoại.
104
21.
21.
21.
105
Palayetītamariyādā,
Indeed, oceans are said to overflow their boundaries
Nghe nói rằng các biển cả
106
Bhavantikira sāgarā;
at the time of dissolution;
Có thể vượt qua giới hạn của chúng;
107
Mariyādātikaṃ sādhu,
but good people do not wish to transgress their boundaries,
Nhưng bậc hiền thiện không muốn vượt qua giới hạn,
108
Naicchanti palayepi.
even at the time of dissolution.
Ngay cả trong thời kiếp hoại.
109
22.
22.
22.
110
Sataṃ dīghāyukaṃ sabba,
The good are long-lived, and a cause of happiness
Sự trường thọ của bậc hiền thiện là nguyên nhân
111
Sattānaṃ sukhakāraṇaṃ;
for all beings;
Mang lại hạnh phúc cho tất cả chúng sanh;
112
Asataṃpana sabbesaṃ,
but the bad are undoubtedly a cause of suffering
Còn đối với kẻ bất lương, của tất cả,
113
Dukkhahetu nasaṃsayo.
for all.
Là nguyên nhân của khổ, không nghi ngờ gì.
114
23.
23.
23.
115
Pāmokkhe sujane sante,
When there is a leading good person,
Khi có người hiền làm người dẫn đầu,
116
Sabbepi sujanā janā;
all people become good;
Tất cả mọi người cũng đều trở thành người hiền;
117
Jātekasmiṃsāragandhe,
when one fragrant tree is born,
Khi một cây có hương thơm tinh túy sinh ra,
118
Sabbe gandhamayā dumā.
all trees become fragrant.
Tất cả các cây khác cũng đều thoảng hương thơm.
119
24.
24.
24.
120
Attanā yadi ekena,
If by one's own self,
Nếu chỉ nhờ một mình bản thân,
121
Vinatena mahājanā;
being humble, the great multitude
Người đã được uốn nắn, mà quần chúng đông đảo;
122
Vinayaṃ yanti sabbepi,
all become disciplined,
Tất cả đều đi vào kỷ luật,
123
Ko taṃ nāseyya paṇḍito.
what wise person would destroy that?
Thì người trí nào lại phá hoại điều đó?
124
25.
25.
25.
125
Sarīrassa guṇānañca,
Between the body and virtues,
Giữa thân thể và các phẩm hạnh,
126
Dūramaccanta mantaraṃ;
there is an immense distance;
Có một sự khác biệt vô cùng xa;
127
Sarīraṃ khaṇaviddhaṃsi,
the body is perishable in an instant,
Thân thể bị hủy hoại trong khoảnh khắc,
128
Kappantiṭṭhāyino guṇā.
virtues endure for an eon.
Còn các phẩm hạnh tồn tại đến hết kiếp.
129
26.
26.
26.
130
Yadi niccamaniccena,
If with the impermanent one obtains the permanent,
Nếu người nào có thể đạt được điều thường hằng bằng cái vô thường,
131
Nimalaṃ malavāhinā;
with the impure, the pure;
Đạt được điều thanh tịnh bằng cái mang đầy cấu uế,
132
Yo so kāyena labhetha,
what is not attained by that body,
Tức là bằng thân thể này,
133
Kiṃnaladdhaṃ bhave nukiṃ.
what indeed is not attained?
Thì có điều gì mà người ấy không đạt được?
134
27.
27.
27.
135
Dhammatthakāmamokkhānaṃ,
Life is the cause of success
Mạng sống là nguyên nhân thành tựu
136
Pāṇaṃ saṃsiddhikāraṇaṃ;
for Dhamma, wealth, sensual pleasure, and liberation;
Của Pháp, Lợi, Dục, và Giải thoát;
137
Tannighātā kinnahataṃ,
if it is destroyed, what is not destroyed?
Khi hủy hoại nó, có gì không bị hủy hoại?
138
Rakkhanā kinnarakkhitaṃ.
If it is protected, what is not protected?
Khi bảo vệ nó, có gì không được bảo vệ?
139
28.
28.
28.
140
Attā bandhu manussassa,
One's self is one's friend,
Tự thân là bạn của con người,
141
Ripu attāva jantunaṃ;
one's self is one's enemy;
Tự thân cũng là thù của chúng sanh;
142
Attāva niyato ñāti,
one's self is one's certain kin,
Tự thân là quyến thuộc chắc chắn,
143
Attāva niyato ripu.
one's self is one's certain enemy.
Tự thân là kẻ thù chắc chắn.
144
29.
29.
29.
145
Attanoparicāgena,
The protection of a desired thing
Việc hy sinh bản thân
146
Yaṃsitamanurakkhanaṃ;
by sacrificing oneself,
Để bảo vệ những gì mình mong muốn,
147
Karonti sajjanāyeva,
which good people do,
Chỉ có người hiền mới làm,
148
Na taṃ nītimatā mataṃ.
is not considered according to the code of conduct.
Điều đó không được người có trí tuệ tán thành.
149
30.
30.
30.
150
Tiṇāni bhūmirudakaṃ,
Grass, earth, water,
Cỏ, đất, nước,
151
Catutthī vākyasuṭṭhutā;
and fourthly, excellent speech;
Và thứ tư là lời nói ngọt ngào;
152
Etāni hi sataṃgehe,
these in the home of good people
Những thứ này, trong nhà của người hiền,
153
Nochindante kadācipi.
are never denied.
Không bao giờ bị cắt đứt.
154
31.
31.
31.
155
Ambuṃ pivantino najjo,
Rivers do not drink their own water,
Các dòng sông không uống nước của mình,
156
Rukkho khādatino phalaṃ;
trees do not eat their own fruit;
Cây cối không ăn quả của mình;
157
Megho kvacipi no sassaṃ,
clouds never consume their own harvest;
Mây cũng không bao giờ (làm lợi cho) hoa màu (của mình),
158
Paratthāya sataṃdhanaṃ.
the wealth of good people is for the benefit of others.
Tài sản của người hiền là vì lợi ích của người khác.
159
32.
32.
32.
160
Sataṃ pharusavācāhi,
By harsh words, the mind of good people
Tâm của người hiền, bởi những lời nói thô ác,
161
Nayāti vikatiṃ mano;
does not become disturbed;
Không đi đến sự biến đổi;
162
Tiṇukkāhi nasakkāva,
it is not possible to heat the water in the ocean
Bởi những bó đuốc cỏ, không thể nào
163
Tāpetuṃ sāgare jalaṃ.
with torches of grass.
Làm nóng được nước trong đại dương.
164
33.
33.
33.
165
Sampatyaṃ mahattaṃceto,
In prosperity, the mind of the great
Khi thịnh vượng, tâm của người vĩ đại
166
Bhavatyuppalakomalaṃ;
becomes as tender as a lotus;
Trở nên mềm mại như hoa sen;
167
Vippatyañca mahāsele,
in adversity, it is like a great rock.
Còn khi hoạn nạn, lại cứng rắn như
168
Silāsaṅghādakakkaso.
Hard as a mass of rock.
Tảng đá trên ngọn núi lớn.
169
34.
34.
34.
170
Atthaṃ mahantamāpajja,
Having attained great benefit,
Người nào, dù đã đạt được lợi ích lớn lao,
171
Vijjaṃ sampattimevaca;
and also the attainment of knowledge;
Học vấn hay tài sản,
172
Careyyāmānathaddhoyo,
who conducts himself without arrogance and pride,
Vẫn hành xử không kiêu mạn, cứng nhắc,
173
Paṇḍito so pavuccati.
he is called a wise person.
Người ấy được gọi là bậc hiền trí.
174
35.
35.
35.
175
Nālabbhamabhipatthenti,
They do not long for what cannot be obtained,
Họ không mong cầu điều không thể đạt được,
176
Naṭṭhampi nacasocare;
nor do they grieve over what is lost;
Cũng không sầu muộn về điều đã mất;
177
Vippatyañca namuyhanti,
and they are not bewildered by misfortune,
Và không mê muội khi gặp hoạn nạn,
178
Yenarā teva paṇḍito.
such people are truly wise.
Những người như vậy chính là bậc hiền trí.
179
36.
36.
36.
180
Gaṇṭhiṭṭhāne ekapade,
In a knotty single word/phrase,
Ở nơi trọng yếu, trong một lời nói,
181
Nātimaññeyya paṇḍito;
a wise person should not despise (it);
Người trí không nên khinh thường;
182
Kiṃ akko veḷupabbhāro,
what is the sun, the bearer of bamboo, (compared to) the illuminator of the three great continents?
Phải chăng cây lá lốt, một gánh tre,
183
Timahādīpabhānudo.
the illuminator of the three great continents.
Lại không thể che được mặt trời vĩ đại của ba châu?
184
37.
37.
37.
185
Guṇadosesumekena,
No one is devoid of either
Không một ai hoàn toàn không có
186
Natthi koci vivajjito;
good qualities or faults;
Cả phẩm hạnh lẫn lỗi lầm;
187
Sukhumālassa padumassa,
the stalk of a delicate lotus
Cuống của hoa sen mềm mại,
188
Naḷā bhavati kakkasā.
is rough.
Lại trở nên cứng rắn.
189
38.
38.
38.
190
Sumahantāni satthāni,
Very great scriptures
Những người đa văn, dù nắm giữ
191
Dhārayanto bahussutā;
are held by the learned;
Những bộ luận vĩ đại,
192
Chettāro saṃsayānantu,
they are dispellers of doubts,
Và là người cắt đứt những hoài nghi,
193
Kilante lobhamohatā.
weary from greed and delusion.
Vẫn bị phiền não bởi tham và si.
194
39.
39.
39.
195
Dosampi saguṇe disvā,
Even seeing a fault in good qualities,
Dù thấy lỗi lầm ở người có đức hạnh,
196
Guṇavādī vadantino;
those who speak of good qualities;
Người ca ngợi đức hạnh vẫn không nói ra;
197
Na loko vijjamānampi,
the world does not see the mark
Thế gian, dù có hiện hữu,
198
Cande passati lañchanaṃ.
in the moon, even though it exists.
Cũng không nhìn thấy vết thỏ trên mặt trăng.
199
40.
40.
40.
200
Nipuṇe sutameseyya,
One should seek subtle teachings,
Người mong cầu học hỏi, sau khi tìm hiểu kỹ càng,
201
Vicinitvā sutatthiko;
a seeker of meaning, having investigated;
Nên tìm kiếm kiến thức tinh tế;
202
Bhattaṃ hukkhaliyaṃ pakkaṃ,
rice cooked in a small pot,
Cơm đã chín trong nồi,
203
Bhājanaṃpi tathā bhave.
the vessel should also be like that.
Cũng cần có vật chứa đựng thích hợp.
204
41.
41.
41.
205
Guṇā kubbanti dūtattaṃ,
Good qualities act as messengers
Các phẩm hạnh làm sứ giả,
206
Dūrepi vasataṃ sataṃ;
for good people, even those dwelling far away;
Cho những người hiền dù sống ở nơi xa;
207
Ketake gandha ghāsāya,
bees go by themselves
Để hít hương thơm của hoa dứa dại,
208
Gacchanti bhamarā sayaṃ.
to the Ketaka flower for its fragrance.
Bầy ong tự mình tìm đến.
209
42.
42.
42.
210
Paṇḍito sutasampanno,
A wise person, endowed with learning,
Nếu nghe nói có bậc hiền trí, đầy đủ học vấn,
211
Yatthaatthīti cesuto;
if it is heard that he is somewhere;
Ở nơi nào đó,
212
Mahussāhena taṃṭhānaṃ,
that place should be reached
Thì người tìm cầu học hỏi, với nỗ lực lớn,
213
Gantabbaṃ sutaresinā.
with great effort by a seeker of learning.
Nên đi đến nơi ấy.
214
43.
43.
43.
215
Sabbasutaṃ madhīyetha,
One should learn all teachings,
Nên học tất cả các kiến thức,
216
Hīnamukkaṭṭha majjhimaṃ;
low, excellent, and mediocre;
Thấp, cao, và trung bình;
217
Sabbassaatthaṃ jāneyya,
one should know the meaning of all,
Nên biết ý nghĩa của tất cả,
218
Naca sabbaṃ payojaye;
but not apply all;
Nhưng không nên áp dụng tất cả;
219
Hoti tādisakokālo,
there comes such a time
Sẽ có lúc,
220
Yattha atthāvahaṃ sutaṃ.
when learning is beneficial.
Kiến thức đó mang lại lợi ích.
221
44.
44.
44.
222
Ṭhito cirattanaṃ nīre,
A pebble, having remained in water for a long time,
Đứng lâu trong nước,
223
Sakkharo nantaraṃsuto;
is not heard of as having absorbed it;
Sỏi không thấm nước;
224
Dabbho nīrantike jāto,
dabbha grass, grown near water,
Cỏ tranh mọc gần nước,
225
Sabbakālantaraṃsuto.
is heard of as having absorbed it at all times.
Luôn luôn thấm nước.
226
45.
45.
45.
227
Vasuṃ gaṇhanti dūraṭṭhā,
Those far away obtain wealth
Người ở xa lấy được của báu,
228
Pabbate ratanocite;
from mountains adorned with jewels;
trên núi đầy châu báu;
229
Na milakkhā samīpaṭṭhā,
not the barbarians nearby;
Người man di ở gần lại không (lấy được),
230
Evaṃ bālā bahussute.
similarly, fools (do not benefit) from the learned.
Kẻ ngu cũng vậy đối với bậc đa văn.
231
46.
46.
46.
232
Hiraññena migānaṃva,
What is the use of gold to deer,
Như vàng bạc đối với loài thú,
233
Susīlaṃpi asīlino;
or good conduct to the ill-behaved;
Giới đức tốt đẹp cũng vậy đối với người vô giới;
234
Adhammikassa dhammena,
of Dhamma to the unrighteous,
Pháp đối với người phi pháp,
235
Bālānaṃpi sutena kiṃ.
and of learning to fools?
Sự học có ích gì cho kẻ ngu.
236
47.
47.
47.
237
Sutena hadayaṭṭhena,
Even with learning in his heart,
Dù có sự học nằm trong tim,
238
Khalo nevasusīlavā;
a wicked person is not well-behaved;
Kẻ xấu vẫn không có giới đức tốt đẹp;
239
Madhunā koṭaraṭṭhena,
does a neem tree become sweet
Dù có mật ong nằm trong hốc cây,
240
Nimbo kiṃ madhurāyate.
with honey in its hollow?
Cây sầu đâu há có thể ngọt ngào sao?
241
48.
48.
48.
242
Sakiṃpi viññu dhīrena,
Even once, a discerning wise person
Dù chỉ một lần, người trí
243
Karoti sahasaṅgamaṃ;
makes an association;
gặp gỡ bậc hiền trí;
244
Attatthañca paratthañca,
he obtains his own benefit and others' benefit,
Lợi mình, lợi người,
245
Nibbānantaṃ sukhaṃ labhe.
and the ultimate happiness of Nibbāna.
sẽ đạt được hạnh phúc đến tận Nibbāna.
246
49.
49.
49.
247
Haṃso majjhe nakākānaṃ,
A swan among crows
Thiên nga giữa bầy quạ,
248
Sīho gunnaṃ nasobhati;
does not shine, nor a lion among cattle;
Sư tử giữa đàn bò, không rực rỡ;
249
Gadrabhānaṃ turaṅgono,
a horse among donkeys,
Ngựa hay giữa bầy lừa,
250
Bālānañca napaṇḍito.
nor a wise person among fools.
Bậc trí giữa kẻ ngu cũng không (rực rỡ).
251
50.
50.
50.
252
Ākiṇṇopi asabbhīva,
Even when crowded, one who is not virtuous
Dù bị vây quanh bởi kẻ bất thiện,
253
Asaṃsaṭṭhova bhaddako;
is better unassociated;
Người hiền vẫn không giao du;
254
Bahunā sannajātena,
would one go with many mad people
Với nhiều người sinh ra cùng nhau,
255
Gacche nummattakenidha.
who are closely associated here?
ở đây, người điên đi một mình.
256
51.
51.
51.
257
Nadītire khatekūpe,
In a well dug on a riverbank,
Trong giếng đào bên bờ sông,
258
Araṇītālavaṇṭake;
in a fire-stick, in a palmyra leaf;
Trong quạt lá cọ làm từ cây araṇi;
259
Navade āpādi natthīti,
do not say "there is no water" (or fire, or food);
Không nên nói rằng không có nước,
260
Mukheca vacanaṃ tathā.
and so it is with words in the mouth.
Lời nói trong miệng cũng vậy.
261
52.
56.
52.
262
Sutasanniccayā dhīrā,
The wise, full of learning,
Bậc hiền trí tích lũy sự học,
263
Tuṇhibhūtā apucchitā;
remain silent when not asked;
Im lặng khi không được hỏi;
264
Puṇṇā subhāsitenāpi,
even full of good sayings,
Dù tràn đầy lời hay ý đẹp,
265
Ghaṇḍādyaghaṭitāyathā.
like an un-struck bell.
Như chuông chưa được gõ.
266
53.
53.
53.
267
Apuṭṭho paṇḍito bherī,
A wise person, when not asked, is like a drum;
Khi không được hỏi, bậc trí như trống,
268
Pajjunno hoti pucchito;
when asked, he is like a thundercloud;
Khi được hỏi, trở thành như mây mưa;
269
Bālo puṭṭho apuṭṭhoca,
a fool, whether asked or not asked,
Kẻ ngu, dù được hỏi hay không,
270
Bahuṃ vikattate sadā.
always boasts much.
Luôn luôn khoe khoang nhiều lời.
271
54.
54.
54.
272
Sampannaguṇā laṅkāro,
An adornment of accomplished virtues,
Người đầy đủ đức hạnh, là trang sức,
273
Sabbasatta hitāvaho;
beneficial to all beings;
Mang lại lợi ích cho tất cả chúng sinh;
274
Nacareyya parattatthaṃ,
if he does not act for the benefit of others,
Nếu không hành động vì lợi ích của người khác,
275
Kuto so paṇḍito bhave.
how can he be a wise person?
Làm sao người đó có thể là bậc trí?
276
55.
55.
55.
277
Saparatthaṃ care dhīro,
A wise person should act for his own benefit and others' benefit,
Bậc hiền trí nên hành động vì lợi ích của mình và người khác,
278
Asakkonto sakaṃ care;
If unable, one should follow one's own way;
Nếu không thể tự mình hành động,
279
Tathāpica asakkonto,
If still unable,
Dù vậy, nếu vẫn không thể (làm điều thiện),
280
Pāpāttānaṃ viyojaye.
One should separate oneself from evil.
Hãy tách mình khỏi điều ác.
281
56.
56.
56.
282
Bālecummattake bhūpe,
The wise should not find fault
Đối với kẻ ngu si, kẻ điên rồ, các vị vua,
283
Gurumātāpitūsvapi;
With fools, madmen, kings, teachers, parents,
Thầy tổ, cha mẹ,
284
Nadosaṃ kariyā pañño,
The Saṅgha, or an elder brother.
Người trí không nên làm điều lỗi,
285
Saṅgheca jeṭṭhabhātari.
and in the Saṅgha, in the elder brother.
Cũng như đối với Tăng đoàn và anh cả.
286
57.
57.
57.
287
Atthanāsaṃ manotāpaṃ,
Loss of wealth, mental distress,
Sự mất mát tài sản, sự phiền não trong tâm,
288
Ghareduccaritānica;
Domestic misconduct,
Những hành vi xấu xa trong gia đình,
289
Vañcanaṃ avamānañca,
Deception, and humiliation—
Sự lừa dối và sự khinh miệt,
290
Matimā napakāsaye.
The intelligent person should not reveal these.
Người trí không nên tiết lộ.
291
58.
58.
58.
292
Paradānaṃ janettīva,
He who sees another's wife as his mother,
Của cải người khác như mẹ mình,
293
Leṭṭuva paradabbakaṃ;
Another's property as a lump of earth,
Tài sản người khác như cục đất,
294
Attāva sabbabhūtāni,
And all beings as himself,
Tất cả chúng sinh như chính mình,
295
Yo passati so passati.
Truly sees.
Ai thấy được như vậy, người ấy thấy đúng đắn.
296
59.
59.
59.
297
Parūpavāde padhiro,
Deaf to others' slanders,
Trong lời chỉ trích người khác, hãy như người điếc;
298
Paravajjesvalocano;
Blind to others' faults;
Trong lỗi lầm người khác, hãy như người mù;
299
Paṅgulo aññanārīsu,
Lame regarding other women,
Đối với vợ người khác, hãy như người què;
300
Dussakappesvacetano.
Mindless regarding evil intentions.
Trong những ý nghĩ xấu, hãy như kẻ vô tri.
301
60.
60.
60.
302
Sabbaṃ suṇāti sotena,
One hears all with the ear,
Nghe tất cả bằng tai,
Next Page →

Settings