Yato tihetukādikammato.
From which means from karma with three roots, etc.
Từ đâu nghĩa là từ nghiệp tam nhân v.v...
Yasmiñca ṭhāneti paṭisandhiādiṭṭhāne, sugatiduggatiyaṃ vā.
And in which state means in the state of rebirth, etc., or in a good or bad destination.
Và ở nơi nào nghĩa là ở nơi tái sanh v.v..., hoặc trong cõi thiện, cõi ác.
Tihetukato duhetukaṃ anicchanto paṭisandhinti adhippāyo.
Not desiring a two-rooted rebirth from a three-rooted one — this is the intention.
Không muốn quả nhị nhân từ nghiệp tam nhân có ý nói đến sự tái sanh.
Pavattivipākaṃ pana tihetukato duhetukampi icchati eva.
However, a resultant state in the course of existence, even a two-rooted one from a three-rooted one, is indeed desired.
Tuy nhiên, quả trong thời bình nhật thì Ngài vẫn muốn có cả quả nhị nhân từ nghiệp tam nhân.
Tathā hi vakkhati aṭṭhakathāyaṃ ‘‘yaṃ purimāya hetukittanaladdhiyā na yujjatī’’ti (dha. sa. aṭṭha. 498).
Indeed, it will be said in the commentary, "that which is not consistent with the previous doctrine of mentioning roots."
Thật vậy, sẽ được nói trong Chú giải rằng "điều mà không phù hợp với học thuyết về sự quy định nhân trước đây".
Ye ‘‘tasseva kammassa vipākāvasesenā’’ti, ‘‘ekapupphaṃ yajitvāna, asīti kappakoṭiyo (theragā. 96).
Those who, not understanding the meaning of such statements as "by the remainder of that same karma," and "Having offered a single flower, for eighty-thousand aeons
Những người nói "bằng phần còn lại của quả của chính nghiệp ấy", và "do cúng dường một đóa hoa, trong tám mươi ức kiếp.
Duggatiṃ nābhijānāmī’’ti (apa. thera 2.46.64) ca evamādivacanassa adhippāyaṃ ajānantā ‘‘kiṃ nu kho ekenapi kammena anekā paṭisandhi hotī’’ti, ‘‘disvā kumāraṃ satapuññalakkhaṇa’’ntiādivacanassa (dī. ni. 3.205) atthaṃ asallakkhetvā ‘‘kinnu kho nānākammehi ekā paṭisandhi hotī’’ti saṃsayapakkhandā, tesaṃ bījaṅkuropamāya ‘‘ekasmā ekā, anekasmā ca anekā paṭisandhi hotī’’ti vinicchitattā kammapaṭisandhivavatthānato sāketapañhe vipākuddhārakathāya ussadakittanagahaṇassa sambandhaṃ āha ‘‘kammavasena…pe… dassetu’’nti.
I do not know a bad destination," and so on, wonder "Can one karma lead to many rebirths?" and those who, not discerning the meaning of statements like "having seen the prince with a hundred auspicious marks," wonder "Can many karmas lead to one rebirth?" — for them, since it is determined by the analogy of seed and sprout that "from one, one; and from many, many rebirths arise," it is said, "to show... by way of karma..." concerning the connection of karma-and-rebirth determination to the abundant enumeration taken in the exposition on resultant states in the Sāketapañha.
Tôi không biết đến ác thú", những người không biết ý nghĩa của những lời nói như vậy nên sanh nghi "phải chăng do một nghiệp mà có nhiều lần tái sanh?", và những người không nhận ra ý nghĩa của những lời nói như "thấy hoàng tử có trăm tướng phước" v.v... nên sanh nghi "phải chăng do nhiều nghiệp mà có một lần tái sanh?", đối với họ, do đã quyết định qua ví dụ về hạt giống và mầm non rằng "từ một có một, và từ nhiều có nhiều sự tái sanh", nên từ sự xác định về nghiệp và tái sanh, Ngài đã nói "tùy theo nghiệp... để chỉ ra" để chỉ ra mối liên hệ của việc đề cập đến sự trỗi vượt trong phần luận trích dẫn quả trong câu hỏi của Sāketa.
Paṭisandhijanakakammavasena paṭisandhivipāko eva alobhalobhādiguṇadosātirekabhāvahetūti attho daṭṭhabbo.
The meaning should be understood as: the rebirth-generating karma is itself the cause for the resultant rebirth, which manifests as an excess or deficiency of qualities like non-greed, greed, etc.
Nên hiểu ý nghĩa là: tùy theo nghiệp tạo ra tái sanh, chính quả tái sanh là nguyên nhân cho tình trạng vượt trội về các phẩm chất như vô tham, tham v.v...
Tathā hi vuttaṃ ‘‘so tena kammena dinnapaṭisandhivasena nibbatto luddho hotī’’tiādi.
Indeed, it is stated, "He, born by the rebirth given by that karma, becomes greedy," and so on.
Thật vậy, đã được nói rằng "người ấy, do tái sanh được cho bởi nghiệp đó, khi sanh ra trở nên tham lam" v.v...
Ettha ca lobhavasena, dosa, moha, lobhadosa, lobhamoha, dosamoha, lobhadosamohavasenāti tayo ekakā, tayo dvikā, eko tikoti lobhādidassanavasena akusalapakkheyeva satta vārā.
Here, there are seven iterations in the unwholesome division, showing greed, hatred, delusion, greed-hatred, greed-delusion, hatred-delusion, and greed-hatred-delusion — three single, three double, and one triple.
Ở đây, tùy theo tham, sân, si, tham-sân, tham-si, sân-si, tham-sân-si, như vậy có ba trường hợp đơn, ba trường hợp đôi, một trường hợp ba, nên tùy theo sự biểu hiện của tham v.v..., chỉ riêng trong phe bất thiện đã có bảy trường hợp.
Tathā kusalapakkhe alobhādidassanavasenāti cuddasa vārā labbhanti.
Similarly, there are fourteen iterations in the wholesome division, showing non-greed, etc.
Tương tự, trong phe thiện, tùy theo sự biểu hiện của vô tham v.v..., có thể có được mười bốn trường hợp.
Tattha ‘‘alobhadosāmohā, alobhādosamohā, alobhadosāmohā balavanto’’ti āgatehi kusalapakkhe tatiyadutiyapaṭhamavārehi dosussadamohussadadosamohussadavārā gahitā.
Among these, the iterations of excessive hatred, excessive delusion, and excessive hatred-and-delusion are taken from the third, second, and first iterations respectively in the wholesome division, where it states "non-greed, non-hatred, non-delusion, non-greed, non-hatred, delusion, non-greed, hatred, non-delusion are strong."
Trong đó, khi nói "vô tham, vô sân, vô si; vô tham-vô sân, vô tham-vô si, vô sân-vô si; vô tham-vô sân-vô si mạnh", các trường hợp thứ ba, thứ hai và thứ nhất trong phe thiện đã bao gồm các trường hợp sân trỗi vượt, si trỗi vượt, sân-si trỗi vượt.
Tathā akusalapakkhe ‘‘lobhādosamohā, lobhadosāmohā, lobhādosāmohā balavanto’’ti āgatehi tatiyadutiyapaṭhamavārehi adosussadaamohussadaadosāmohussadavārā gahitāyevāti akusalakusalapakkhe tayo tayo vāre antogadhe katvā aṭṭheva vārā dassitā.
Similarly, the iterations of non-excessive hatred, non-excessive delusion, and non-excessive hatred-and-delusion are taken from the third, second, and first iterations respectively in the unwholesome division, where it states "greed, hatred, delusion, greed, hatred, non-delusion, greed, non-hatred, non-delusion are strong." Thus, including three iterations each from the unwholesome and wholesome divisions, only eight iterations are shown.
Tương tự, trong phe bất thiện, khi nói "tham, sân, si; tham-sân, tham-si, sân-si; tham-sân-si mạnh", các trường hợp thứ ba, thứ hai và thứ nhất đã bao gồm các trường hợp vô sân trỗi vượt, vô si trỗi vượt, vô sân-vô si trỗi vượt, do đó, sau khi gộp ba trường hợp trong mỗi phe bất thiện và thiện, chỉ có tám trường hợp được chỉ ra.
Ye pana ubhayesaṃ vomissatāvaseneva lobhālobhussadavārādayo apare ekūnapaññāsa vārā dassetabbā, te asambhavato eva na dassitā.
However, the other forty-nine iterations, such as those of excessive greed and non-greed, which should be shown only by way of their mixed nature, are not shown because they are impossible.
Còn bốn mươi chín trường hợp khác cần được chỉ ra, như các trường hợp tham-vô tham trỗi vượt v.v..., do sự pha trộn của cả hai, chúng không được chỉ ra vì không thể xảy ra.
Na hi ekasmiṃ santāne antarena avatthantaraṃ lobho balavā alobho cāti yujjati.
For it is not logical that in one continuum, without an intermediate state, greed is strong and non-greed also is strong.
Vì trong cùng một dòng tương tục, không thể có chuyện tham mạnh và vô tham cũng mạnh mà không có một giai đoạn chuyển tiếp.
Paṭipakkhatoyeva hi etesaṃ balavadubbalabhāvo, sahajātadhammato vā.
Indeed, their strength and weakness arise from their opposition, or from being conascent phenomena.
Tình trạng mạnh yếu của chúng là do đối nghịch nhau, hoặc do là pháp đồng sanh.
Tesu lobhassa tāva paṭipakkhato alobhena anabhibhūtatāya balavabhāvo, tathā dosamohānaṃ adosāmohehi.
Among these, the strength of greed arises from not being overpowered by non-greed due to their opposition, and similarly for hatred and delusion by non-hatred and non-delusion.
Trong đó, tình trạng mạnh của tham là do không bị vô tham chế ngự về mặt đối nghịch; tương tự, sân và si đối với vô sân và vô si.
Alobhādīnaṃ pana lobhādiabhibhavanato sabbesañca samānajātiyaṃ samabhibhūya pavattivaseneva sahajātadhammato balavabhāvo.
However, the strength of non-greed and so forth, as conascent phenomena, arises from overpowering greed and so forth, and from prevailing over all phenomena of the same kind.
Còn tình trạng mạnh của vô tham v.v... là do chế ngự tham v.v...; và của tất cả các pháp đồng sanh là do sanh khởi sau khi đã chế ngự lẫn nhau.
Tena vuttaṃ aṭṭhakathāyaṃ ‘‘lobho balavā, alobho mando, adosāmohā balavanto, dosamohā mandā’’ti.
Therefore, it is stated in the commentary, "greed is strong, non-greed is weak; non-hatred and non-delusion are strong, hatred and delusion are weak."
Do đó, đã được nói trong Chú giải: "tham mạnh, vô tham yếu, vô sân-vô si mạnh, sân-si yếu".
So ca tesaṃ mandabalavabhāvo purimūpanissayato āsayassa paribhāvitatāya veditabbo.
And their weakness and strength should be understood as due to the conditioning of the disposition by previous decisive support.
Và tình trạng yếu mạnh đó của chúng nên được hiểu là do khuynh hướng đã được thẩm thấu từ cận y duyên trước đó.
Ettha ca paṭhamadutiyehi, sattamapaṭhamehi vā vārehi tihetukakammato paṭisandhipavattivasena tihetukavipāko, itarehi tihetukaduhetukakammato yathāsambhavaṃ paṭisandhipavattivasena duhetukāhetukavipākā dassitāti ayampi viseso veditabbo.
And here, the tihetuka-vipāka is shown as occurring at relinking from tihetuka-kamma by the first two, or the first two of the seventh, occasions; and the duhetuka and āhetuka-vipāka are shown as occurring at relinking, as it happens, from tihetuka and duhetuka-kamma by the others. This distinction should also be understood.
Và ở đây, cũng nên hiểu điểm đặc biệt này là: bởi các trường hợp thứ nhất và thứ hai, hoặc thứ bảy và thứ nhất, quả tam nhân (được trình bày) do sự tái sanh và diễn tiến từ nghiệp tam nhân; bởi các trường hợp khác, các quả nhị nhân và vô nhân được trình bày do sự tái sanh và diễn tiến từ nghiệp tam nhân và nhị nhân tùy theo sự khả dĩ.
Idhāti vipākuddhāramātikāyaṃ.
“Herein” refers to the mātikā of the enumeration of resultants.
Idhā (Ở đây) có nghĩa là trong mẫu đề về sự trích yếu quả.
Tena hetukittanaṃ viseseti.
By that, the mention of roots is distinguished.
Do đó, làm cho sự kể đến các nhân trở nên đặc biệt.
Jaccandhādivipattinimittaṃ moho, sabbākusalaṃ vā.
“The cause of misfortune such as congenital blindness” is delusion, or all unwholesome things.
Dấu hiệu của sự bất hạnh như mù từ khi sanh là si, hoặc là tất cả (pháp) bất thiện.
Yaṃ pana vuttanti sambandho.
The connection is: "That which was stated."
Liên kết là "Điều đã được nói".
Tena paṭisambhidāmaggavacanena.
“By that” means by the statement in the Paṭisambhidāmagga.
Tena (Bởi điều ấy) có nghĩa là bởi lời dạy trong Paṭisambhidāmagga.
Gatisampattiyā sati ñāṇasampayutte paṭisandhimhi nipphādetabbe.
When there is “fortunate rebirth”, in order to produce “relinking associated with knowledge”.
Khi gatisampatti (cảnh giới toàn hảo) hiện hữu, trong sự tái sanh tương ưng với trí tuệ cần được tạo ra.
Aññatthāti nikantipaṭisandhikkhaṇesu.
“Elsewhere” refers to the moments of craving and relinking.
Aññattha (Ở nơi khác) có nghĩa là trong các sát-na tái sanh có ái luyến.
Kammasarikkhakoti idha sātisayo sarikkhabhāvo adhippetoti daṭṭhabbo.
“Similar to kamma” – it should be understood that an extraordinary similarity is intended here.
Kammasarikkhako (Tương tợ nghiệp): ở đây, nên hiểu rằng trạng thái tương tợ có sự vượt trội được chủ trương.
Itarathā tihetukaduhetukāpi aññamaññaṃ sarikkhāyevāti dassitametanti.
Otherwise, it is shown that tihetuka and duhetuka are also similar to each other.
Nếu không, điều này cho thấy rằng (các quả) tam nhân và nhị nhân cũng tương tợ lẫn nhau.
Cakkhuviññāṇādīnīti ettha pañcaviññāṇāni viya apubbanissayapavattinī vijānanavisesarahitā ca manodhātu iṭṭhādibhāgaggahaṇe na samatthāti ‘‘pākaṭāyevā’’ti na vuttā, ādi-saddena vā saṅgahitā.
“Eye-consciousness, etc.” – here, the five consciousnesses, as well as the rootless mind-element, which arises without a prior foundation and lacks specific discernment, are incapable of grasping desirable or undesirable objects. Thus, they are not mentioned as “obvious”; or they are included by the word “etc.”
Cakkhuviññāṇādīni (Nhãn thức, v.v.): Ở đây, năm thức, giống như các pháp diễn tiến không có y chỉ xứ mới và không có sự nhận biết đặc biệt, và manodhātu (ý giới) không có khả năng nắm bắt các phần như cảnh khả ý, v.v., nên không được nói là pākaṭāyeva (rõ ràng), hoặc chúng được bao gồm bởi từ ādi (v.v.).
Tadārammaṇapaccayasabbajavanavatāti tadārammaṇassa paccayabhūtasakalajavanappavattisahitena.
“Having the condition of tadārammaṇa and all javanas” means together with the occurrence of all javanas that are conditions for tadārammaṇa.
Tadārammaṇapaccayasabbajavanavatā (Với tất cả các javana là duyên cho tadārammaṇa) có nghĩa là cùng với sự diễn tiến của tất cả các javana là duyên cho tadārammaṇa.
Yaṃ sandhāya ‘‘idha paripakkattā āyatanāna’’nti vuttaṃ.
Referring to which it was stated: “Here, due to the maturity of the sense bases.”
Liên quan đến điều đó, đã được nói rằng "vì ở đây các căn đã chín muồi".
Aññakāleti abuddhipavattikāle.
“At other times” means at times of non-cognitive occurrence.
Aññakāle (Vào lúc khác) có nghĩa là vào lúc không có tác ý.
Anulometi dhammānulome.
“In direct order” refers to the direct order of phenomena.
Anulome (Thuận thứ) có nghĩa là trong pháp thuận thứ.
Āsevanapaccayāti āsevanabhūtā paccayā.
“By āsevana-condition” means the conditions that are āsevana.
Āsevanapaccayā (Do duyên tập hành) có nghĩa là các duyên là sự tập hành.
Na magge amaggapaccaye.
“Not in the path” refers to non-path conditions.
Na magge (Không phải trong đạo) có nghĩa là không phải do đạo duyên.
Sopi moghavāro labbheyyāti yadi voṭṭhabbanampi āsevanapaccayo siyā, yathā ‘‘sukhāya vedanāya sampayuttaṃ dhammaṃ paṭicca sukhāya vedanāya sampayutto dhammo uppajjati āsevanapaccayā na (paṭṭhā. 1.2.3) maggapaccayā’’ti (paṭṭhā. 1.2.14) anulomapaccanīye, paccanīyānulome ca ‘‘sukhā…pe… na maggapaccayā āsevanapaccayā’’ti ca vuttaṃ hasituppādacittavasena, evaṃ voṭṭhabbanavasena ‘‘adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttaṃ dhammaṃ paṭiccā’’tiādinā pubbe vuttanayena pāṭho siyā, tathā ca sati vāradvayavasena gaṇanāyaṃ ‘‘āsevanapaccayā na magge dve.
“That ineffectual chapter would also be obtainable” means if voṭṭhabbana were also an āsevana-condition, just as it is stated in the direct reverse and reverse direct orders: “‘A dhamma associated with pleasant feeling arises dependent on a dhamma associated with pleasant feeling by āsevana-condition, not by path-condition’ (Paṭṭhāna 1.2.3), and ‘pleasant…etc.…not by path-condition by āsevana-condition’ (Paṭṭhāna 1.2.14) concerning the smile-producing consciousness”, similarly, concerning voṭṭhabbana, if there were a reading as stated earlier, such as “‘A dhamma associated with neither-pleasant-nor-unpleasant feeling dependent on a dhamma’ etc.”, then, in that case, in the enumeration by way of two chapters, it would have to be said: “‘By āsevana-condition, not in the path’ two. ‘Not by path-condition, in āsevana’ two,” but it is not stated thus. Therefore, the intention is that this ineffectual chapter would not be obtainable.
Sopi moghavāro labbheyyā (Trường hợp vô hiệu ấy cũng có thể có được): Nếu voṭṭhabbana cũng là duyên tập hành, thì giống như đã được nói trong thuận thứ nghịch thứ và nghịch thứ thuận thứ rằng "Do duyên một pháp tương ưng với thọ lạc, một pháp tương ưng với thọ lạc sanh khởi do duyên tập hành, không phải do đạo duyên", và "Do duyên một pháp tương ưng với thọ lạc... không phải do đạo duyên, do duyên tập hành" liên quan đến tâm tiếu sanh, thì cũng vậy, liên quan đến voṭṭhabbana, đoạn văn theo cách đã nói trước đây bắt đầu bằng "Do duyên một pháp tương ưng với thọ bất khổ bất lạc..." cũng sẽ có. Và nếu như vậy, khi tính toán theo hai trường hợp, sẽ phải nói rằng "Do duyên tập hành, không phải trong đạo, có hai. Không phải do đạo duyên, trong tập hành, có hai". Nhưng điều đó đã không được nói. Do đó, ý muốn nói rằng trường hợp vô hiệu này không thể có được.
Na maggapaccayā āsevane dve’’ti ca vattabbaṃ siyā, na pana vuttaṃ, tasmā na labbheyyāyaṃ moghavāroti adhippāyo.
And if voṭṭhabbana were also an āsevana-condition, it would be so in the third and fourth chapters, just like in the second ineffectual chapter. In that case, it would be so for wholesome and unwholesome states by itself.
Và đáng lẽ phải nói rằng: "Không có hai trong āsevana do duyên đạo", nhưng đã không nói như vậy, do đó, ý muốn nói rằng trường hợp vô hiệu này không thể có được.
Voṭṭhabbanampi yadi āsevanapaccayo siyā, dutiyamoghavāre attano viya tatiyacatutthavāresupi siyā, tathā sati attanāpi kusalākusalānaṃ siyā.
“If voṭṭhabbana were also an āsevana-condition,” it would be so in the third and fourth chapters like in the second ineffectual chapter itself. In that case, it would also be so for wholesome and unwholesome states by itself.
Nếu voṭṭhabbana cũng là duyên tập hành, thì nó sẽ có trong các trường hợp thứ ba và thứ tư giống như trong trường hợp vô hiệu thứ hai của chính nó. Nếu như vậy, nó cũng sẽ là (duyên tập hành) cho các pháp thiện và bất thiện của chính nó.
Na hi…pe… avutto atthi ‘‘purimā purimā kusalā dhammā’’tiādinā anavasesato vuttattā.
“For indeed…etc.…nothing is unstated” because it is stated exhaustively as “‘Former former wholesome dhammas’ etc.”
Na hi…pe… avutto atthi (Không có điều gì chưa được nói) vì đã được nói một cách không sót lại bằng câu "Các pháp thiện đi trước...".
Voṭṭhabbanassa…pe… avutto ‘‘abyākato dhammo kusalassa dhammassa āsevanapaccayena paccayo.
“Voṭṭhabbana…etc.…unstated” because there is no statement such as “The undeterminable dhamma is a condition for the wholesome dhamma by āsevana-condition. For the unwholesome…etc.…is a condition.”
Voṭṭhabbanassa…pe… avutto (Của voṭṭhabbana... chưa được nói) vì không có lời nói nào rằng "Pháp vô ký là duyên cho pháp thiện bằng duyên tập hành.
Akusalassa…pe… paccayo’’ti vacanābhāvato.
Not only unstated, but also “wholesome…etc.…rejected.”
Cho pháp bất thiện... là duyên".
Na kevalaṃ avutto, atha kho kusalaṃ…pe… paṭikkhittova.
Not only unstated, but rather “wholesome…etc.…rejected.”
Không chỉ là chưa được nói, mà còn kusalaṃ…pe… paṭikkhittova (pháp thiện... đã bị bác bỏ).
Athāpi siyātiādi maggasodhanatthameva vuccati.
“Even if it were so” etc., is stated solely for the clarification of the path.
Athāpi siyā (Dù vậy, nếu có) v.v., được nói chỉ nhằm mục đích làm rõ về đạo.
Samānavedanānaṃ eva āsevanapaccayabhāvassa dassanato ‘‘asamānavedanānaṃ vasenā’’ti vuttaṃ.
“By way of dissimilar feelings” is stated to show that āsevana-conditionality belongs only to states with similar feelings.
Để cho thấy rằng chỉ có các pháp có cùng thọ mới là duyên tập hành, nên đã nói asamānavedanānaṃ vasena (do các pháp có thọ không đồng nhau).
Evaṃ ‘‘āsevana paccayena paccayo’’tipi vattabbaṃ siyā, samānavedanāvasenāti adhippāyo.
“Similarly, ‘a condition by āsevana-condition’ would also have to be stated,” meaning by way of similar feelings.
Evaṃ āsevana paccayena paccayotipi vattabbaṃ siyā (Như vậy, cũng phải nói rằng 'là duyên bằng duyên tập hành'), ý muốn nói là do các pháp có cùng thọ.
Abhinnajātikassa cāti ca-saddo abhinnavedanassa cāti sampiṇḍanattho.
“And of that of a different class” – the word “ca” (and) here conveys the meaning of encompassing “and of that of a dissimilar feeling.”
Abhinnajātikassa cā (Và của pháp có cùng loại): Từ ca có nghĩa là tổng hợp, "và của pháp có cùng thọ".
Vedanāttikepi voṭṭhabbanassa āsevanapaccayattassa abhāvāti yojanā.
The connection is: “Even in the Triad of Feelings, voṭṭhabbana lacks āsevana-conditionality.”
Cần liên kết rằng: vì voṭṭhabbana không phải là duyên tập hành ngay cả trong bộ ba về thọ.
Kusalattikādīsu yathādassitapāḷippadesesupīti sampiṇḍanattho pi-saddo.
The word “pi” (also) conveys the meaning of encompassing “and in the sections of the Pāḷi text shown in the Triad of Wholesome States, etc.”
Từ pi có nghĩa là tổng hợp, "ngay cả trong các đoạn kinh văn đã được chỉ ra trong bộ ba về thiện, v.v.".
Gaṇanāya kāraṇabhūtāya gaṇanāya niddhāriyamānāya sati gaṇanāya vā abbhantare.
“When determined by enumeration,” or within the enumeration that is the cause.
Khi gaṇanāya (sự tính toán) là nguyên nhân, khi niddhāriyamānāya (được xác định), hoặc trong sự tính toán.
Dutiyo moghavāro vīmaṃsitabboti āsevanapaccayattābhāvā javanaṭṭhāne ṭhātuṃ na yujjati.
“The second ineffectual chapter should be investigated” means that, due to the absence of āsevana-conditionality, it is not appropriate for it to stand in the place of javana.
Dutiyo moghavāro vīmaṃsitabbo (Trường hợp vô hiệu thứ hai cần được xem xét): vì không phải là duyên tập hành, nó không thích hợp để đứng ở vị trí của javana.
Na hi vinā āsevanaṃ javanappavatti atthīti adhippāyo.
Indeed, the intention is that there is no occurrence of javana without āsevana.
Ý muốn nói rằng không có sự diễn tiến của javana nếu không có sự tập hành.
Apicettha ‘‘yaṃ javanabhāvappattaṃ, taṃ chinnamūlakarukkhapupphaṃ viyā’’ti (dha. sa. aṭṭha. 566) vakkhamānattā anupacchinnabhavamūlānaṃ pavattamānassa voṭṭhabbanassa kiriyabhāvo na siyā, vutto ca ‘‘yasmiṃ samaye manoviññāṇadhātu uppannā hoti kiriyā neva kusalā nākusalā na ca kammavipākā upekkhāsahagatā’’ti, tasmā ‘‘javanaṭṭhāne ṭhatvāti javanassa uppajjanaṭṭhāne dvikkhattuṃ pavattitvā, na javanabhāvenā’’ti, ‘‘āsevanaṃ labhitvāti ca āsevanaṃ viya āsevana’’nti vuccamāne na koci virodho, vipphārikassa pana sato dvikkhattuṃ pavattiyevettha āsevanasadisatā.
Moreover, since it will be stated: “That which has attained the state of javana is like a flower of a uprooted tree” (DhsA 566), the kiriyā nature of voṭṭhabbana which occurs in those whose root of existence is not severed would not exist. And it is stated: “At the time when the mind-consciousness element has arisen, it is functional, neither wholesome nor unwholesome, nor a kamma-resultant, accompanied by equanimity.” Therefore, if “standing in the place of javana” is interpreted as “having occurred twice in the place where javana arises, but not in the state of javana itself,” and “having obtained āsevana” as “like āsevana,” there is no contradiction. However, voṭṭhabbana, being expansive, its occurrence twice here is similar to āsevana.
Hơn nữa, ở đây, vì sẽ được nói rằng "Pháp nào đã đạt đến trạng thái javana, pháp ấy giống như hoa của cây đã bị chặt gốc", nên voṭṭhabbana, vốn đang diễn tiến cho những người chưa đoạn tận gốc rễ của hữu, sẽ không có trạng thái kiriyā (hành). Nhưng đã được nói rằng "Vào lúc nào, manoviññāṇadhātu (ý thức giới) sanh khởi, là kiriyā (hành), không thiện, không bất thiện, cũng không phải là quả của nghiệp, tương ưng với thọ xả". Do đó, khi nói rằng "đứng ở vị trí của javana có nghĩa là diễn tiến hai lần ở nơi sanh khởi của javana, chứ không phải với trạng thái javana", và "lấy sự tập hành có nghĩa là tập hành giống như tập hành", thì không có mâu thuẫn nào. Tuy nhiên, đối với pháp có sự lan tỏa, chính sự diễn tiến hai lần ở đây là sự tương tự với tập hành.
Vipphārikatāya hi viññattisamuṭṭhāpakattañcassa vuccati.
Indeed, its ability to generate intimations (viññatti) is also attributed to its expansive nature.
Bởi vì có sự lan tỏa, nên khả năng tạo ra thân biểu tri và khẩu biểu tri của nó được nói đến.
Vipphārikampi javanaṃ viya anekakkhattuṃ appavattiyā dubbalattā na nippariyāyato āsevanapaccayabhāvena pavatteyyāti na imassa pāṭhe āsevanatthaṃ vuttaṃ, aṭṭhakathāyaṃ pana pariyāyato vuttaṃ yathā ‘‘phalacittesu maggaṅgaṃ maggapariyāpanna’’nti.
Even though it is expansive, it does not function primarily as an āsevana-condition due to its weakness, not occurring many times like javana. Therefore, āsevana is not meant in its primary sense in this text. In the commentaries, however, it is stated in a secondary sense, as in: “The path-factor in fruition-consciousnesses is included in the path.”
Pháp có sự lan tỏa, giống như javana, cũng không diễn tiến nhiều lần, do yếu ớt, nên không diễn tiến với trạng thái duyên tập hành một cách tuyệt đối; do đó, trong đoạn kinh văn này, ý nghĩa tập hành không được nói đến đối với nó. Nhưng trong Chú giải, nó được nói đến một cách tương đối, như "trong các tâm quả, đạo chi được bao gồm trong đạo".
Ayamettha attanomati.
This is one’s own opinion here.
Đây là ý kiến riêng ở đây.
Ayampi porāṇakehi asaṃvaṇṇitattā sādhukaṃ upaparikkhitabbo.
This, too, as it has not been commented upon by the ancients, should be thoroughly examined.
Điều này cũng cần được xem xét kỹ lưỡng vì chưa được các vị xưa giải thích.
Evañca katvāti voṭṭhabbanāvajjanānaṃ anatthantarabhāvato ‘‘āvajjanā’’icceva vuttaṃ, voṭṭhabbanaṭṭhānepīti adhippāyo.
“And having done thus,” because voṭṭhabbana and āvajjanā are not different in meaning, “only āvajjanā is stated,” meaning even in the place of voṭṭhabbana.
Evañca katvā (Và làm như vậy): vì voṭṭhabbana và āvajjana không có ý nghĩa khác nhau, nên chỉ được nói là āvajjana, ý muốn nói là ngay cả ở vị trí của voṭṭhabbana.
Tasmāti yasmā voṭṭhabbanaṃ āvajjanāyeva atthato upekkhāsahagatāhetukakiriyamanoviññāṇadhātubhāvato, tasmā.
“Therefore,” because voṭṭhabbana is indeed āvajjanā in essence, being a rootless functional mind-consciousness element accompanied by equanimity, therefore,
Tasmā (Do đó): vì voṭṭhabbana về mặt ý nghĩa chính là āvajjana, do là kiriyāmanoviññāṇadhātu vô nhân tương ưng với thọ xả, do đó.
Taṃ āvajjanā viya sati uppattiyaṃ kāmāvacarakusalākusalakiriyajavanānaṃ ekantato anantarapaccayabhāveneva vatteyya, no aññathāti adhippāyena ‘‘voṭṭhabbanato’’tiādimāha.
that voṭṭhabbana, like āvajjanā, should always function as an immediate condition for wholesome, unwholesome, and functional javanas in the sense of their arising, and not otherwise. With this intention, he says, “from voṭṭhabbana” etc.
Với ý rằng, khi có sự sanh khởi, nó, giống như āvajjana, sẽ diễn tiến một cách tuyệt đối chỉ bằng trạng thái vô gián duyên cho các javana thiện, bất thiện, hành thuộc dục giới, chứ không phải cách khác, ngài đã nói voṭṭhabbanato (từ voṭṭhabbana), v.v.
Catunnanti muñchāmaraṇāsannavelādīsu mandībhūtavegatāya cattāripi javanāni uppajjeyyunti adhippāyena vuttaṃ.
“Of four” is stated with the intention that all four javanas might arise in cases of slow speed, such as at the time of fainting, near death, etc.
Catunnaṃ (Của bốn): được nói với ý rằng ngay cả bốn javana cũng có thể sanh khởi do tốc độ đã suy yếu trong các thời điểm như lúc bất tỉnh, lúc cận tử, v.v.
Ayametassa sabhāvoti ārammaṇamukhenapi cittaniyāmaṃyeva dasseti.
“This is its nature” thereby showing the rule of consciousness even by way of the object.
Ayametassa sabhāvo (Đây là bản chất của nó): ngài chỉ ra quy luật của tâm ngay cả qua đối tượng.
Yadipi ‘‘javanāpāripūriyā…pe… yutto’’ti vuttaṃ, ‘‘āvajjanādīnaṃ paccayo bhavituṃ na sakkotī’’ti pana vuttattā cittappavattivasena paṭhamamoghavārato etassa na koci viseso.
Although it is stated: “‘Due to the incompleteness of javana…etc.…connected’,” because it is also stated: “‘it cannot be a condition for āvajjanā, etc.,’” there is no difference from the first ineffectual chapter in terms of the occurrence of consciousness.
Mặc dù đã được nói javanāpāripūriyā…pe… yutto (do sự không đầy đủ của javana... là hợp lý), nhưng vì đã được nói rằng āvajjjanādīnaṃ paccayo bhavituṃ na sakkotī (không thể là duyên cho āvajjana, v.v.), nên về mặt sự diễn tiến của tâm, trường hợp này không có gì khác biệt so với trường hợp vô hiệu thứ nhất.
Tenevāha ‘‘ayampi…pe… retabbo’’ti.
For that reason, he says: “This also…etc.…should be understood.”
Chính vì vậy, ngài nói ayampi…pe… retabbo (trường hợp này cũng... nên được mang theo).
Paṭisandhicitteyeva pavattiyaṃ ‘‘bhavaṅga’’nti vuccamāne na tassa hetuvasena bhedoti ‘‘sahetukaṃ bhavaṅgaṃ ahetukassa bhavaṅgassa anantarapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 3.1.102) na sakkā vattuṃ, vuttañca, tasmā sahetukaṃ bhavaṅganti tadārammaṇaṃ vuttanti viññāyati.
If bhavaṅga were referred to as occurring only in the relinking consciousness, then there would be no distinction for it by way of roots, and it would be impossible to say: “‘Rooted bhavaṅga is a condition for rootless bhavaṅga by immediate condition’ (Paṭṭhāna 3.1.102).” And yet it is stated. Therefore, it is understood that “rooted bhavaṅga” refers to tadārammaṇa.
Nếu khi đang diễn tiến trong chính tâm tái sanh, nó được gọi là "bhavaṅga", thì sẽ không có sự phân biệt về mặt nhân của nó; do đó, không thể nói rằng "bhavaṅga hữu nhân là duyên cho bhavaṅga vô nhân bằng vô gián duyên". Nhưng điều đó đã được nói. Do đó, có thể hiểu rằng sahetukaṃ bhavaṅgaṃ (bhavaṅga hữu nhân) được nói đến là tadārammaṇa.
Sabhāvakiccehi attano phalassa paccayabhāvo, sabhāvakiccānaṃ vā phalabhūtānaṃ paccayabhāvo sabhāvakiccapaccayabhāvo.
The conditionality of one's own result through its own functions, or the conditionality of functions that are results, is conditionality through intrinsic functions.
Trạng thái là duyên cho quả của chính nó bằng các phận sự tự nhiên, hoặc trạng thái là duyên cho các phận sự tự nhiên đã trở thành quả, (được gọi là) sabhāvakiccapaccayabhāvo (trạng thái là duyên do phận sự tự nhiên).
Appaṭisiddhaṃ daṭṭhabbanti ‘‘duhetukasomanassasahagataasaṅkhārikajavanāvasāne evā’’ti imassa atthassa anadhippetattā.
It should be understood as not prohibited because the meaning of "only at the end of unprompted javana accompanied by two-rooted joy" is not intended.
Cần được hiểu là không bị ngăn cấm, vì ý nghĩa “chỉ vào lúc kết thúc của tốc hành tâm vô nhân hành, câu hữu với hỷ, nhị nhân” không phải là điều được chủ ý.
Yathā ca ahetukaduhetukapaṭisandhikānaṃ tihetukajavanāvasāne ahetukaduhetukatadārammaṇaṃ appaṭisiddhaṃ, evaṃ tihetukapaṭisandhikassa tihetukajavanānantaraṃ duhetukatadārammaṇaṃ, duhetukapaṭisandhikassa ca duhetukānantaraṃ ahetukatadārammaṇaṃ appaṭisiddhaṃ daṭṭhabbaṃ.
Just as for those with rootless or two-rooted rebirth-linking, a rootless or two-rooted tadārammaṇa is not prohibited at the end of three-rooted javana, so too, for one with three-rooted rebirth-linking, a two-rooted tadārammaṇa is not prohibited immediately after three-rooted javana, and for one with two-rooted rebirth-linking, a rootless tadārammaṇa is not prohibited immediately after two-rooted javana. This should be understood.
Và cũng như đối với các vị có sự tái sanh vô nhân và nhị nhân, na cảnh vô nhân và nhị nhân vào lúc kết thúc của tốc hành tâm tam nhân không bị ngăn cấm; tương tự, đối với vị có sự tái sanh tam nhân, na cảnh nhị nhân sau tốc hành tâm tam nhân, và đối với vị có sự tái sanh nhị nhân, na cảnh vô nhân sau (tốc hành tâm) nhị nhân, cần được hiểu là không bị ngăn cấm.
‘‘Tihetukakammaṃ tihetukampi duhetukampi ahetukampi vipākaṃ detī’’ti (dha. sa. aṭṭha. 498) hi vuttaṃ.
For it has been said: "Three-rooted kamma yields three-rooted, two-rooted, and rootless results."
Thật vậy, đã được nói rằng: “Nghiệp tam nhân cho quả tam nhân, nhị nhân, và cả vô nhân”.
Paripuṇṇavipākassāti imināpi tihetukajavanato yathāvuttatadārammaṇassa appaṭisiddhaṃyeva sādheti.
By 'of the complete result', it also proves that the aforementioned tadārammaṇa is not prohibited from three-rooted javana.
Với câu “của quả đầy đủ”, điều này cũng củng cố rằng na cảnh đã được nói đến từ tốc hành tâm tam nhân là không bị ngăn cấm.
Na hi paccayantarasāmaggiyā asati tadārammaṇaṃ sabbaṃ avipaccantaṃ kammaṃ paripuṇṇavipākaṃ hotīti.
For when the full conjunction of other conditions is absent, not all kamma that has not yet yielded its result becomes a complete result.
Bởi vì không phải mọi nghiệp không cho quả đều là quả đầy đủ khi không có sự hội đủ của các duyên khác cho na cảnh.
Mukhanidassanamattameva yathāvuttatadārammaṇappavattiyā avibhāvitattā.
It is merely an illustrative example because the occurrence of the aforementioned tadārammaṇa is not fully explained.
Chỉ là một ví dụ điển hình, vì sự khởi sanh của na cảnh đã được nói đến chưa được làm rõ.
Tihetukādikammassa hi ukkaṭṭhassa tihetukakammassa soḷasa, itarassa dvādasa, ukkaṭṭhasseva duhetukakammassa dvādasa, itarassa aṭṭhāti evaṃ soḷasavipākacittādīni yojetabbāni.
For superior three-rooted kamma, sixteen result-cittas (consciousness-moments) should be associated; for the other, twelve. For superior two-rooted kamma, twelve; for the other, eight. In this way, the sixteen result-cittas and so forth should be associated.
Thật vậy, đối với nghiệp tam nhân, v.v..., cần phải được kết hợp mười sáu tâm quả, v.v..., như sau: đối với nghiệp tam nhân ưu thắng là mười sáu, đối với nghiệp khác là mười hai; đối với nghiệp nhị nhân ưu thắng là mười hai, đối với nghiệp khác là tám.
Tasmāti yasmā paripuṇṇavipākassa paṭisandhijanakakammassa vasena vipākavibhāvanāya mukhanidassanamattamevetaṃ, tasmā.
Therefore, because this is merely an illustrative example for explaining results by means of rebirth-generating kamma leading to a complete result, therefore.
Do đó, vì đây chỉ là một ví dụ điển hình trong việc làm rõ quả theo nghiệp tạo ra sự tái sanh có quả đầy đủ, cho nên.
Evañca katvāti nānākammato tadārammaṇuppattiyaṃ ito aññathāpi sambhavatoti attho.
And having done so, the meaning is that the arising of tadārammaṇa from various kamma can occur in other ways as well.
Và khi làm như vậy, có nghĩa là, trong sự sanh khởi của na cảnh từ các nghiệp khác nhau, cũng có thể có khả năng khác với điều này.
‘‘Upekkhā…pe… uppajjatī’’ti ettha kena kiccena uppajjatīti?
In "equanimity...pe... arises," by which function does it arise?
Trong câu “Xả… sanh khởi”, nó sanh khởi với phận sự gì?
Tadārammaṇakiccaṃ tāva na hoti javanārammaṇassa anālambaṇato, nāpi santīraṇakiccaṃ tathā appavattanato, paṭisandhicutīsu vattabbameva natthi, pārisesato bhavaṅgakiccanti yuttaṃ siyā.
It is certainly not the function of tadārammaṇa, as the object of javana is not anālambaṇa (without object). Nor is it the function of santīraṇa (investigating consciousness), as it does not proceed in that way. In rebirth-linking and death, there is nothing to be said. By elimination, it would be appropriate to say it is the bhavaṅga function.
Phận sự na cảnh thì không phải, vì không bắt đối tượng của tốc hành tâm; phận sự suy đạc cũng không phải, vì không diễn tiến như vậy; về tái sanh và tử thì không cần phải nói; do loại trừ, phận sự hữu phần có lẽ là hợp lý.
Na hi paṭisandhibhūtaṃyeva cittaṃ ‘‘bhavaṅga’’nti vuccatīti.
For consciousness that is merely rebirth-linking is not called "bhavaṅga."
Bởi vì không phải chỉ có tâm đã trở thành tái sanh mới được gọi là “hữu phần”.
Tanninnanti āpāthagatavisayaninnaṃ āvajjananti sambandho.
Inclined towards that refers to āvajjanā (adverting consciousness) that is inclined towards an object that has entered the range of cognition.
Tanninnaṃ, có liên hệ là hướng tâm, hướng đến đối tượng đã đi vào lộ trình.
Aññassa viya paṭhamajjhānādikassa viya.
Like another means like the first jhāna and so forth.
Giống như của cái khác, giống như của sơ thiền, v.v...
Etassapi sāvajjanatāya bhavitabbanti adhippāyo.
The intention is that this too should be accompanied by āvajjanā.
Ý muốn nói rằng, điều này cũng phải có sự hướng tâm.
Atadatthāti ettha taṃ-saddena nirodhaṃ paccāmasati.
In atadatthā, the word taṃ refers back to nirodha (cessation).
Trong atadatthā, từ taṃ chỉ về sự diệt.
Uppattiyāti uppattito.
By arising means from arising.
Uppattiyā, từ sự sanh khởi.
Tanti nevasaññānāsaññāyatanaṃ.
That refers to the dimension of neither perception nor non-perception.
Taṃ, là phi tưởng phi phi tưởng xứ.
Tassa nirodhassa.
Of that cessation.
Tassa, của sự diệt đó.
Tathā ca uppajjatīti ‘‘anantarapaccayo hotī’’ti padassa atthaṃ vivarati.
And so it arises clarifies the meaning of the phrase "becomes a condition by way of the immediately preceding condition (anantara-paccaya)."
Và sanh khởi như vậy, giải thích ý nghĩa của cụm từ “là vô gián duyên”.
Yathāvuttā vuttappakārā.
As stated means of the type mentioned.
Yathāvuttā, các loại đã được nói đến.
Vodānaṃ dutiyamaggādīnaṃ purecārikañāṇaṃ.
Vodāna is the knowledge that precedes the second Magga and so forth.
Vodānaṃ, trí đi trước của nhị đạo, v.v...
Etesanti ariyamaggacittamaggānantaraphalacittānaṃ.
Of these refers to the cittas of the Noble Path and the cittas of the immediately subsequent Fruition.
Etesaṃ, của các tâm thánh đạo và các tâm quả ngay sau đạo.
Etassāti yathāvuttavipākacittassa.
Of this refers to the aforementioned result-citta.
Etassā, của tâm quả đã được nói đến.
Upanissayato tasseva cakkhuviññāṇādivipākassa dassanatthaṃ cakkhādīnaṃ dassanādiatthato dassanādiphalato, dassanādippayojanato vā.
Due to its support, to show that very visual consciousness and other results, from the purpose of seeing etc. for the eye etc., meaning from the result of seeing etc., or from the purpose of seeing etc.
Do cận y, để chỉ ra quả của chính nhãn thức, v.v..., vì mục đích thấy, v.v... của nhãn, v.v..., tức là từ quả thấy, v.v..., hoặc từ mục đích thấy, v.v...
Purimacittāni āvajjanādīni.
Previous cittas refers to āvajjanā and so forth.
Purimacittāni, các tâm đi trước như hướng tâm, v.v...
Vatthantararahitatte dassetabbe vatthantare viya ārammaṇantarepi na vattatīti ‘‘vatthārammaṇantararahita’’nti vuttaṃ.
To be shown as being without difference in basis, it is said "without difference in basis or object" because it does not operate in a different object, as it would in a different basis.
Khi cần chỉ ra rằng không có vật khác, nó không diễn tiến trên đối tượng khác như trên vật khác, nên được nói là “không có vật và đối tượng khác”.
Yadi vipākena kammasarikkheneva bhavitabbaṃ, evaṃ sati imasmiṃ vāre ahetukavipākānaṃ asambhavo eva siyā tesaṃ akammasarikkhakattāti imamatthaṃ manasi katvā āha ‘‘ahetukānaṃ panā’’ti.
If the result must be similar to the kamma, then in this instance, the arising of rootless results would be impossible, as they are not similar to kamma. Bearing this in mind, he says: "But as for rootless ones...".
Nếu quả phải tương tự như nghiệp, trong trường hợp này, ở chương này, các quả vô nhân sẽ không thể có được vì chúng không tương tự như nghiệp; với ý nghĩ này, ngài nói “còn đối với các (tâm) vô nhân”.
Abhinipātamattanti pañcannaṃ viññāṇānaṃ kiccamāha.
Mere impact describes the function of the five consciousnesses.
Abhinipātamattaṃ, nói về phận sự của năm thức.
Te hi āpāthagatesu rūpādīsu abhinipātanamatteneva vattanti.
For they operate merely by impacting upon forms and so forth that have entered their range.
Thật vậy, chúng chỉ diễn tiến bằng cách va chạm vào các đối tượng sắc, v.v... đã đi vào lộ trình.
Ādi-saddena sampaṭicchanādīni saṅgaṇhāti.
The word ādi (etc.) includes sampaṭicchana (receiving consciousness) and so forth.
Từ ādi, bao gồm tiếp thâu, v.v...
Kusalesu kusalākusalakiriyesupi vā vijjamānā sasaṅkhārikāsaṅkhārikatā aññamaññaṃ asarikkhattā pahānāvaṭṭhānato ca viruddhā viyāti vipākesu sā tadanukūlā siyā, sā pana mūlābhāvena na suppatiṭṭhitānaṃ savisayābhinipatanamattādivuttīnaṃ natthīti vuttaṃ ‘‘na sasaṅkhārikaviruddho’’tiādi.
The quality of being prompted (sasaṅkhārika) or unprompted (asaṅkhārika), existing even in wholesome and unwholesome kamma-processes, seems to be contradictory due to their dissimilarity to one another and their being in states of abandoning. In the case of results, it might be conducive, but for those whose occurrences are merely an impact on their respective objects, not well-established due to the absence of roots, this is not present. Therefore, it is said, "not contradictory to being prompted" and so forth.
Trạng thái hữu hành và vô hành hiện hữu trong các (tâm) thiện, hoặc trong các (tâm) thiện, bất thiện, và duy tác, dường như đối nghịch nhau vì không tương tự nhau và do sự từ bỏ và sự thiết lập; nhưng trong các (tâm) quả, nó có thể tương ứng với chúng. Tuy nhiên, nó không tồn tại đối với những (tâm) không được thiết lập vững chắc do không có căn, và chỉ có các hoạt động như va chạm vào đối tượng của mình, v.v...; do đó, đã được nói “không đối nghịch với hữu hành”, v.v...
Ubhayenapi tesaṃ nibbattiṃ anujānāti yathā ‘‘kaṭattārūpāna’’nti adhippāyo.
By both, it is acknowledged that they arise, meaning just like "rupa produced by kamma (kaṭattārūpa)."
Chấp nhận sự sanh khởi của chúng bằng cả hai cách, ý muốn nói là giống như “các sắc do nghiệp tạo”.
‘‘Vipākadhammadhammo vipākassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo.
"A phenomenon of the nature of result is a condition for a phenomenon of the nature of result by way of the object condition.
“Pháp quả pháp là duyên cho pháp của quả bằng cảnh duyên.
Vipākadhammadhamme khandhe aniccato dukkhato anattato vipassati, assādeti abhinandati, taṃ ārabbha rāgo uppajjati, domanassaṃ uppajjati, kusalākusale niruddhe’’tiādinā (paṭṭhā. 1.3.93) vipākattike viya siyā kusalattikepi pāḷīti katvā ‘‘kusalattike cā’’tiādi vuttaṃ.
One contemplates the aggregates of result-producing phenomena as impermanent, unsatisfactory, and non-self; one delights in them, rejoices in them. With them as object, greed arises, sorrow arises. When wholesome and unwholesome thoughts cease," etc. (Paṭṭhāna 1.3.93). Just as the Pali text might be in the Vipāka Triad, so it might be in the Kusala Triad. Bearing this in mind, "and in the Kusala Triad" etc. is said.
Vị ấy quán các uẩn là pháp quả pháp là vô thường, khổ, vô ngã; vị ấy thưởng thức, hoan hỷ; duyên vào đó, tham sanh khởi, ưu sanh khởi; khi các (tâm) thiện, bất thiện đã diệt”, v.v..., có lẽ có đoạn Pāḷi trong thiện tam đề cũng giống như trong quả tam đề, do đó đã nói “và trong thiện tam đề”, v.v...
Tattha hi ‘‘kusalo dhammo abyākatassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo’’ti uddisitvā ‘‘sekkhā vā puthujjanā vā kusalaṃ aniccato dukkhato anattato vipassanti, kusale niruddhe vipāko tadārammaṇatā uppajjati, kusalaṃ assādeti abhinandati, taṃ ārabbha rāgo uppajjati, diṭṭhi, vicikicchā, uddhaccaṃ, domanassaṃ uppajjati, akusale niruddhe vipāko tadārammaṇatā uppajjatī’’ti vuttaṃ.
For there it is stated, having posited "A wholesome phenomenon is a condition for an indeterminate phenomenon by way of the object condition": "Learners or ordinary people contemplate the wholesome as impermanent, unsatisfactory, and non-self. When wholesome thoughts cease, result-tadārammaṇa arises. One delights in the wholesome, rejoices in it. With it as object, greed arises, wrong view, doubt, restlessness, sorrow arise. When unwholesome thoughts cease, result-tadārammaṇa arises."
Thật vậy, ở đó, sau khi đề cập “pháp thiện là duyên cho pháp vô ký bằng cảnh duyên”, đã được nói rằng: “Các bậc hữu học hoặc phàm phu quán (tâm) thiện là vô thường, khổ, vô ngã; khi (tâm) thiện đã diệt, quả na cảnh sanh khởi; vị ấy thưởng thức, hoan hỷ (tâm) thiện; duyên vào đó, tham sanh khởi, tà kiến, hoài nghi, trạo cử, ưu sanh khởi; khi (tâm) bất thiện đã diệt, quả na cảnh sanh khởi”.
Avijjamānattā eva avacananti adhippāyena tattha yuttiṃ dasseti ‘‘vipphārikañhī’’tiādinā.
Showing the reasoning there with the intention that it is not stated precisely because it does not exist: "For it is expansive..." and so forth.
Với ý rằng không nói đến là vì nó không hiện hữu, ngài chỉ ra lý do ở đó bằng cách nói “vì nó không lan tỏa”, v.v...
Ettha keci ‘‘chaḷaṅgupekkhāvatopi kiriyamayacittatāya kiriyajavanassa vipphārikakiriyabhāvo na sakkā nisedhetunti nidassanabhāvena paṇṇapuṭamupanītaṃ asamānaṃ.
Here, some say, "Even for one with six-limbed equanimity, the expansive active nature of active javana cannot be denied, as it is a process of active citta. Therefore, the example of the paṇṇapuṭa (leaf-cup) is incongruous."
Ở đây, một số người nói: “Ngay cả đối với người có tâm xả sáu căn, vì là tâm duy tác thuộc về hành động, không thể phủ nhận rằng tốc hành tâm duy tác có tính chất duy tác lan tỏa, do đó, ví dụ về lá chuối được đưa ra là không tương đồng.
Kiriyajavanānantaraṃ tadārammaṇābhāvassa pāḷiyaṃ avacanampi akāraṇaṃ labbhamānassapi katthaci kenaci adhippāyena avacanato.
Even the non-mention in the Pali text of the absence of tadārammaṇa immediately after active javana is not a reason, because even what is obtainable is sometimes not mentioned for a certain reason by someone.
Việc không nói đến sự vắng mặt của na cảnh sau tốc hành tâm duy tác trong Pāḷi cũng không phải là lý do, vì đôi khi điều có thể có lại không được nói đến do một ý định nào đó.
Tathā hi dhammasaṅgahe akusalaniddese labbhamānopi adhipati na vutto, tasmā kiriyajavanānantaraṃ tadārammaṇābhāvo vīmaṃsitabbo’’ti vadanti.
Thus, in the Dhammasaṅgaṇī, in the explanation of unwholesome states, adhipati (predominance) is not mentioned, though it is obtainable. Therefore, the absence of tadārammaṇa immediately after active javana should be investigated," they say.
Thật vậy, trong bộ Pháp Tụ, ở phần giải về bất thiện, dù có thể có, trưởng duyên đã không được nói đến; do đó, sự vắng mặt của na cảnh sau tốc hành tâm duy tác cần phải được xem xét”.
Satipi kiriyamayatte sabbattha tādibhāvappattānaṃ khīṇāsavānaṃ javanacittaṃ na itaresaṃ viya vipphārikaṃ, santasabhāvatāya pana sannisinnarasaṃ siyāti tassa paṇṇapuṭaṃ dassitaṃ.
Even with its active nature, the javana-citta of Arahants, who have attained such a state everywhere, is not expansive like that of others, but might be quiescent in nature. Therefore, the paṇṇapuṭa (leaf-cup) example is shown for it.
Mặc dù có tính chất duy tác thuộc về hành động, tốc hành tâm của các bậc lậu tận đã đạt đến trạng thái như vậy ở mọi nơi không lan tỏa như của những người khác; nhưng do bản chất thanh tịnh, nó có thể có hương vị lắng đọng, do đó ví dụ về lá chuối đã được chỉ ra.
Dhammasaṅgahe akusalaniddese adhipatino viya paṭṭhāne kiriyajavanānantaraṃ tadārammaṇassa labbhamānassa avacane na kiñci kāraṇaṃ dissati.
In the Dhammasaṅgaṇī's explanation of unwholesome states, there is no discernible reason for not mentioning tadārammaṇa immediately after active javana in the Paṭṭhāna, just as adhipati is not mentioned.
Trong bộ Pháp Tụ, ở phần giải về bất thiện, không thấy có lý do nào cho việc không nói đến na cảnh có thể có sau tốc hành tâm duy tác trong bộ Vị Trí, giống như trường hợp của trưởng duyên.
Tathā hi vuttaṃ tattha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘heṭṭhā dassitanayattā’’ti (dha. sa. aṭṭha. 429).
Thus, it is stated in the commentary there, "because the method was shown below."
Thật vậy, đã được nói trong Chú giải ở đó: “vì phương pháp đã được chỉ ra ở dưới”.
Na cettha dassitanayattāti sakkā vattuṃ vipākadhammadhammehi kusalākusalehi ataṃsabhāvānaṃ nayadassanassa ayujjamānakattā.
But here, it cannot be said "because the method was shown," since it is inappropriate to show a method for those whose nature is not like that of wholesome and unwholesome phenomena of the nature of result.
Và ở đây, không thể nói “vì phương pháp đã được chỉ ra”, vì việc chỉ ra phương pháp cho những (pháp) không có bản chất đó bằng các pháp quả pháp là thiện và bất thiện là không hợp lý.
Apica tattha vīmaṃsāya kesuci sabbesañca adhipatīnaṃ abhāvato ekarasaṃ desanaṃ dassetuṃ ‘‘uddhaṭo’’ti ca sakkā vattuṃ, idha pana na tādisaṃ avacane kāraṇaṃ labbhatīti ‘‘avacane kāraṇaṃ natthī’’ti vuttaṃ.
Moreover, in that context, to show a uniform teaching due to the absence of all predominances in some investigations, it can be said "is presented." Here, however, no such reason for not saying it is found, hence it is said: "There is no reason for not saying it."
Hơn nữa, ở đó, do sự vắng mặt của một số hoặc tất cả các adhipati trong khi thẩm xét, có thể nói "đã được trích dẫn" để chỉ ra sự thuyết giảng đồng nhất; nhưng ở đây, không có lý do nào như vậy cho việc không đề cập, do đó đã nói "không có lý do cho việc không đề cập".
Adhippāyenāti akusalānantaraṃ sahetukatadārammaṇaṃ natthīti tassa therassa matimattanti dasseti.
By intention (adhippāyena) refers to showing that it is merely the opinion of that elder that there is no resultant retention (tadārammaṇa) with roots (sahetuka) immediately after unwholesome actions.
Theo chủ ý có nghĩa là, ngài chỉ ra rằng đó chỉ là quan điểm của vị trưởng lão ấy, rằng không có tadārammaṇa hữu nhân ngay sau bất thiện.
‘‘Kusalākusale niruddhe sahetuko vipāko tadārammaṇatā uppajjatī’’ti (paṭṭhā. 3.1.98) vacanato pana akusalānantaraṃ sahetukatadārammaṇampi vijjatiyevāti uppattiṃ vadantassa yuttaggahaṇavasenāti adhippāyo.
However, by the statement "When wholesome and unwholesome actions cease, a rooted resultant retention arises" (Paṭṭhāna 3.1.98), it means that even a rooted resultant retention (sahetuka tadārammaṇa) exists immediately after unwholesome actions. Therefore, the intention is to convey that it is by way of adopting what is appropriate for one who speaks of its arising.
Tuy nhiên, theo câu "khi các pháp thiện và bất thiện đã diệt, quả hữu nhân khởi lên làm tadārammaṇa", thì tadārammaṇa hữu nhân cũng hiện hữu ngay sau bất thiện; ý muốn nói rằng, đối với người nói về sự phát sinh, đó là do việc chấp nhận điều hợp lý.
Na ettha kāraṇaṃ dissatīti etena tihetukajavanānantaraṃ tividhampi tadārammaṇaṃ yuttanti dasseti.
No reason is seen here (na ettha kāraṇaṃ dissati) indicates that all three types of resultant retention (tadārammaṇa) are appropriate immediately after triple-rooted impulsion (tihetuka javana).
Ở đây không thấy lý do có nghĩa là, bằng câu này, ngài chỉ ra rằng cả ba loại tadārammaṇa đều hợp lý sau javana tam nhân.
Yena adhippāyenāti paṭhamatherena tāva ekena kammunā anekatadārammaṇaṃ nibbattamānaṃ kammavisesābhāvā taṃtaṃjavanasaṅkhātapaccayavisesena visiṭṭhaṃ hotīti iminā adhippāyena javanavasena tadārammaṇassa sasaṅkhārādividhānaṃ vuttaṃ, vipākena nāma kammasarikkhena bhavitabbaṃ, na kammaviruddhasabhāvena.
By which intention (yena adhippāyena): The first elder, in particular, said that resultant retention (tadārammaṇa) is specified by the particular condition, namely, the respective impulsion (javana), due to the absence of a specific kamma when many resultant retentions arise from a single kamma. It is by this intention that the determination of resultant retention (tadārammaṇa) by way of impulsion (javana) as accompanied by volition (sasaṅkhāra), etc., was stated, for resultant (vipāka) should be similar to kamma, not contrary to the nature of kamma.
Theo chủ ý nào có nghĩa là, vị trưởng lão thứ nhất, với chủ ý rằng khi một tadārammaṇa được tạo ra bởi một nghiệp, nó trở nên đặc biệt do duyên đặc biệt được gọi là javana tương ứng, vì không có sự khác biệt về nghiệp, đã nói về sự phân loại sasaṅkhāra v.v... của tadārammaṇa theo javana. Quả phải tương ứng với nghiệp, không có bản chất trái ngược với nghiệp.
Aññathā aniṭṭhappasaṅgo siyāti evamadhippāyena dutiyatthero kammavaseneva tadārammaṇavisesaṃ āha.
Otherwise, an undesirable consequence would arise. Thus, with this intention, the second elder spoke of the distinctions of resultant retention (tadārammaṇa) solely by way of kamma.
Nếu không, sẽ dẫn đến điều không mong muốn; với chủ ý như vậy, vị trưởng lão thứ hai đã nói về sự khác biệt của tadārammaṇa chỉ theo nghiệp.
Ñāṇassa jaccandhādiduggativipattinimittapaṭipakkhatā viya sugativipattinimittapaṭipakkhatāpi siyāti maññamāno tatiyatthero ‘‘tihetukakammato duhetukapaṭisandhimpi nānujānātī’’ti iminā nayena tesu vādesu adhippāyāvirodhavasena yuttaṃ gahetabbaṃ.
The third elder, thinking that knowledge (ñāṇa) might be an antagonist to the cause of a good destiny misfortune, just as it is an antagonist to the cause of a bad destiny misfortune (such as being born blind), does not even acknowledge dual-rooted rebirth (duhetuka paṭisandhi) from triple-rooted kamma. By this method, what is appropriate should be accepted in those teachings by way of non-contradiction of intentions.
Cho rằng trí tuệ cũng có thể đối nghịch với các tướng của tai họa trong thiện thú như cách nó đối nghịch với các tướng của tai họa trong ác thú như người mù bẩm sinh v.v..., vị trưởng lão thứ ba, theo cách nói "ngài không chấp nhận cả sự tái sanh nhị nhân từ nghiệp tam nhân", nên hiểu điều hợp lý trong các quan điểm đó theo cách không mâu thuẫn về chủ ý.
Mahāpakaraṇe āgatapāḷiyāti ‘‘sahetuko dhammo ahetukassa dhammassa anantarapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 3.1.102) imassa vibhaṅge ‘‘sahetukaṃ bhavaṅgaṃ ahetukassa bhavaṅgassa anantarapaccayena paccayo, sahetukā khandhā vuṭṭhānassa anantarapaccayena paccayo’’ti evamādinā paṭṭhāne sahetukadukādīsu āgatapāḷiyāti attho.
In the Pali text found in the Mahāpakaraṇa means in the Paṭṭhāna, in the explanations of "A rooted phenomenon (sahetuka dhamma) is a condition for a rootless phenomenon (ahetuka dhamma) by way of immediate contiguity (anantara-paccaya)" (Paṭṭhāna 3.1.102), and in the vibhaṅga by statements such as "Rooted bhavanga is a condition for rootless bhavanga by way of immediate contiguity, rooted aggregates are a condition for the emergence (vuṭṭhāna) by way of immediate contiguity," and so on, in the Pali text found in the sections on rooted dyads (sahetuka-duka), etc.
Bằng Pāḷi đã đến trong Đại Bộ có nghĩa là, trong phần phân tích của câu "pháp hữu nhân là duyên cho pháp vô nhân bằng anantarapaccaya", Pāḷi đã đến trong các bộ đôi hữu nhân v.v... trong Paṭṭhāna, bắt đầu bằng "bhavaṅga hữu nhân là duyên cho bhavaṅga vô nhân bằng anantarapaccaya, các uẩn hữu nhân là duyên cho vuṭṭhāna bằng anantarapaccaya", v.v...
499. Tasmiṃ khaṇe vijjamānānaṃ chandādīnanti etena vipākajjhāne dukkhāpaṭipadādibhāvassa avijjamānataṃ dasseti.
Of zeal (chanda), etc., existing at that moment (tasmiṃ khaṇe vijjamānānaṃ chandādīnaṃ) shows the absence of the state of difficult practice, etc., in resultant jhāna.
499. Của các pháp như chanda hiện hữu trong khoảnh khắc đó có nghĩa là, bằng câu này, ngài chỉ ra sự không hiện hữu của các trạng thái như khổ hạnh đạo v.v... trong thiền quả.
Na hi kusalajjhānaṃ viya vipākajjhānaṃ parikammavasena nibbattatīti.
For resultant jhāna does not arise by way of preparation (parikamma) like wholesome jhāna.
Vì thiền quả không được tạo ra bằng cách tu tập sơ khởi như thiền thiện.
Na cettha paṭipadābhedo viya kusalānurūpo vipākassa ārammaṇabhedopi na paramatthiko siyāti sakkā vattuṃ ekantena sārammaṇattā arūpadhammānaṃ vipākassa ca kammanimittārammaṇatāya aññatrāpi vijjamānattā.
Nor can it be said here that the distinction of object in resultant is not ultimately real, similar to the distinction of practice, because formless phenomena are entirely with object, and resultant has kamma-sign as its object, which also exists elsewhere.
Và ở đây, không thể nói rằng sự khác biệt về đối tượng của quả, tương ứng với thiện, cũng không phải là chân đế, giống như sự khác biệt về hạnh đạo, vì các pháp vô sắc hoàn toàn có đối tượng, và quả cũng có đối tượng là nghiệp tướng ở nơi khác.
Nānākkhaṇesu nānādhipateyyanti ‘‘yasmiṃ khaṇe yaṃ jhānaṃ yadadhipatikaṃ, tato aññasmiṃ khaṇe taṃ jhānaṃ ekantena tadadhipatikaṃ na hotī’’ti katvā vuttaṃ.
Different predominances at different moments (nānākkhaṇesu nānādhipateyya) is said because "the jhāna that is predominant in a certain moment is not necessarily predominant in another moment."
Sự làm chủ khác nhau trong các khoảnh khắc khác nhau được nói vì "trong khoảnh khắc nào, thiền nào có adhipati nào, thì trong khoảnh khắc khác, thiền đó hoàn toàn không có adhipati đó".
Catutthajjhānassevāti ca paṭipadā viya adhipatayo na ekantikāti imamevatthaṃ dasseti.
Only in the fourth jhāna (catutthajjhānasseva) also shows this very meaning that predominances are not absolute like practices.
Chỉ của đệ tứ thiền cũng chỉ ra chính ý nghĩa này, rằng các adhipati không phải là tuyệt đối như hạnh đạo.
505. Taṇhāvijjādīhi āhitavisesaṃ lokiyakammaṃ vipākuppādanasamatthaṃ hoti, na aññathāti vuttaṃ ‘‘taṇhādīhi abhisaṅkhata’’nti.
It is said that worldly kamma, conditioned by craving (taṇhā), ignorance (avijjā), etc., is capable of producing resultant, not otherwise. This is expressed by "conditioned by craving, etc." (taṇhādīhi abhisaṅkhataṃ).
505. Nghiệp thế gian, khi được đặc biệt hóa bởi tham ái, vô minh v.v..., mới có khả năng tạo ra quả, chứ không phải cách khác; do đó đã nói "được tác thành bởi tham ái v.v...".
Itarassāti suññatāppaṇihitanāmarahitassa.
Of the other (itarassa) refers to that which is devoid of the names of emptiness (suññatā) and wishless (appaṇihita).
Của cái kia có nghĩa là của cái không có tên gọi suññatā và appaṇihita.
Yo suddhikapaṭipadāya vibhāvito, yo ca suttantapariyāyena animittoti vuccati.
That which is made manifest by the pure practice and which is called signless (animitta) in the Suttanta method.
Cái nào được tu tập bằng hạnh đạo thanh tịnh, và cái nào được gọi là animitta theo cách nói của kinh điển.
Tenevāha ‘‘aniccānupassanānantarassapi maggassā’’tiādi.
Therefore it is said: "even of the path immediately following the contemplation of impermanence," and so on.
Do đó, ngài nói "của đạo ngay sau vô thường tùy quán" v.v...
Vaḷañjana…pe… bhedo hoti maggāgamanavasenāti adhippāyo.
Use... etc... there is a distinction means by way of approaching the path.
Sự phân biệt về cách sử dụng...v.v... ý muốn nói là theo cách đạo đến.
‘‘Maggānantaraphalacittasmiṃ yevā’’ti vacanaṃ apekkhitvā ‘‘suññatādināmalābhe satī’’ti sāsaṅkaṃ āha.
Referring to the statement "only in the resultant consciousness immediately following the path," it is said with doubt: "when there is the attainment of the name of emptiness, etc."
Dựa vào câu "chỉ trong tâm quả ngay sau đạo", ngài đã nói một cách dè dặt "khi có được tên gọi suññatā v.v...".
Animittanāmañca labhati maggāgamanato phalassa nāmalābhe visesābhāvatoti adhippāyo.
It also obtains the name of signless (animittanāmañca labhati) means that there is no distinction in the attainment of the name for the resultant from the approach of the path.
Và có được tên gọi animitta, ý muốn nói là vì không có sự khác biệt trong việc quả có được tên gọi từ cách đạo đến.
Tādisāya evāti yādisā magge saddhā, tādisāya eva phale saddhāya.
Just as that (tādisāya evā) means faith (saddhā) in the resultant is just as it is in the path.
Của chính loại đó có nghĩa là, saddhā trong đạo như thế nào, thì saddhā trong quả cũng chính là loại đó.
555. ‘‘Katame dhammā niyyānikā?
555. "Which phenomena are leading to liberation (niyyānika)?
555. "Những pháp nào là xuất ly?
Cattāro maggā’’ti vacanato (dha. sa. 1295, 1609) aniyyānikapadaniddese ca ‘‘catūsu bhūmīsu vipāko’’ti (dha. sa. 1610) vuttattā na nippariyāyena phalaṃ niyyānasabhāvaṃ, niyyānasabhāvassa pana vipāko kilesānaṃ paṭippassaddhippahānavasena pavattamāno pariyāyato tathā vuccatīti āha ‘‘niyyānikasabhāvassā’’tiādi.
The four paths." (Dhammasaṅgaṇī 1295, 1609). Since it is said "resultant in the four planes" (Dhammasaṅgaṇī 1610) in the designation of non-leading-to-liberation phenomena, resultant (phala) is not in the true sense of the word of the nature of leading to liberation. However, the resultant of that which is of the nature of leading to liberation, occurring by way of the appeasement and abandonment of defilements, is metaphorically called such. Thus, it says "of the nature of leading to liberation," and so on.
Bốn đạo" và vì trong phần định nghĩa về các pháp không xuất ly có nói "quả trong bốn địa", nên quả không phải là bản chất xuất ly theo nghĩa tuyệt đối, nhưng quả của pháp có bản chất xuất ly, khi diễn tiến theo cách dập tắt và đoạn trừ các phiền não, được gọi như vậy theo nghĩa tương đối; do đó, ngài nói "của pháp có bản chất xuất ly" v.v...
Pañcaṅgiko cāti etena maggavibhaṅge sabbavāresupi phalassa maggapariyāyo āgatoti dasseti.
And five-factored (pañcaṅgiko cā) shows that in the explanation of the path (maggavibhaṅga), the path designation of the resultant (phala) is given in all sections.
Và có năm chi phần có nghĩa là, bằng câu này, ngài chỉ ra rằng trong phần phân tích về đạo, trong tất cả các đoạn, cách nói khác của đạo cũng đã đến cho quả.
Tattha hi ariyamaggakkhaṇe vijjamānāsupi viratīsu tadavasiṭṭhānaṃ pañcannaṃ kārāpakaṅgānaṃ atirekakiccatādassanatthaṃ pāḷiyaṃ pañcaṅgikopi maggo uddhaṭoti.
For in it, even though the abstinences (viratī) are present at the moment of the Noble Path, the five causative factors remaining from them are highlighted in the Pali text as a five-factored path to show their additional function.
Vì ở đó, mặc dù các virati cũng hiện hữu trong khoảnh khắc Thánh đạo, nhưng để chỉ ra phận sự vượt trội của năm chi phần còn lại là tác nhân, đạo có năm chi phần cũng đã được trích dẫn trong Pāḷi.
Evaṃ bojjhaṅgāpīti yathā maggo, evaṃ maggabojjhaṅgavibhaṅgesu phalesu ca bojjhaṅgā uddhaṭāti attho.
Similarly, the factors of awakening (evaṃ bojjhaṅgāpi) means that just as the path, so too are the factors of awakening (bojjhaṅgā) included in the explanations of the path and the factors of awakening, and in the resultants.
Các giác chi cũng như vậy có nghĩa là, như đạo, các giác chi cũng được trích dẫn trong các phần phân tích về đạo và giác chi, và cả trong các quả.
568. Purimā pavattīti mahākiriyacittappavattiṃ āha.
568. Former occurrence (purimā pavatti) refers to the occurrence of great functional consciousness (mahākiriyacitta).
568. Sự diễn tiến trước có nghĩa là ngài nói về sự diễn tiến của tâm đại duy tác.
Tāya hi khīṇāsavo evaṃ paccavekkhati.
For an Arahant (khīṇāsava) reflects in this way through that.
Vì bậc Lậu tận đã quán xét như vậy bằng tâm đó.
Tenevāha ‘‘idaṃ pana cittaṃ vicāraṇapaññārahita’’nti.
Therefore it is said: "but this consciousness is devoid of investigatory wisdom."
Do đó, ngài nói "nhưng tâm này không có trí tuệ thẩm xét".
Evanti yathā sotadvāre, evaṃ ghānadvārādīsupi mahākiriyacittehi tasmiṃ tasmiṃ visaye idamatthikatāya paricchinnāya idaṃ cittaṃ vattatīti dasseti.
Thus (evaṃ), just as at the eye-door, so too at the ear-door, etc., this consciousness operates, having determined that particular matter with the great functional consciousnesses (mahākiriyacitta) in that respective domain. This is what is shown.
Như vậy có nghĩa là, như ở nhĩ môn, tâm này cũng diễn tiến ở tỵ môn v.v... sau khi đã xác định ý nghĩa này trong đối tượng tương ứng bằng các tâm đại duy tác.
Pañcadvārānugataṃ hutvā labbhamānanti pañcadvāre pavattamahākiriyacittānaṃ piṭṭhivaṭṭakabhāvena imassa cittassa pavattiṃ sandhāya vuttaṃ, pañcadvāre eva vā idameva pavattanti sambandho.
Obtained by passing through the five doors (pañcadvārānugataṃ hutvā labbhamānaṃ) is said with reference to the occurrence of this consciousness as a follow-up to the great functional consciousnesses occurring at the five doors, or it is connected to this very consciousness occurring at the five doors.
Được có sau khi theo sau năm môn được nói đến để chỉ sự diễn tiến của tâm này như là phần tiếp theo của các tâm đại duy tác đã diễn tiến ở năm môn, hoặc có sự liên kết rằng chính tâm này diễn tiến ở năm môn.
‘‘Loluppa…pe… bhūta’’nti vuttattā pañcadvāre paṭhamaṃ iminā cittena somanassito hutvā pacchā mahākiriyacittehi taṃ taṃ atthaṃ vicinotīti ayamattho vutto viya dissati.
Due to the statement "greedy... etc... became," it seems to be said that this consciousness first causes joy at the five doors, and afterwards, by means of the great functional consciousnesses, it discerns that particular meaning.
Vì đã nói "đã trở thành...v.v... ham muốn", nên dường như ý nghĩa được nói là: trước tiên, sau khi hoan hỷ bằng tâm này ở năm môn, sau đó ngài thẩm xét ý nghĩa tương ứng bằng các tâm đại duy tác.
Pubbeyeva pana manodvārikacittena padhānasāruppaṭṭhānādiṃ paricchindantassa pañcadvāre tādisasseva tādisesu rūpādīsu idaṃ cittaṃ pavattatīti vadanti.
However, they say that for one who has already determined the main suitable foundation (padhānasāruppaṭṭhāna), etc., by means of mind-door consciousness (manodvārikacitta), this consciousness of the same kind occurs in such sights, etc., at the five doors.
Nhưng người ta nói rằng, đối với người đã xác định các niệm xứ chính v.v... bằng tâm ý môn từ trước, thì tâm này diễn tiến ở năm môn đối với các sắc v.v... tương ứng của người đó.
Ayampi attho pañcadvāre eva pavattaṃ loluppataṇhāpahānādipaccavekkhaṇāhetu yathāvuttakāraṇabhūtaṃ jātanti evaṃ yojetvā sakkā vattuṃ.
This meaning can also be stated by combining it thus: this consciousness, occurring at the five doors, has arisen as the aforementioned cause due to the reflection on the abandonment of greedy craving (loluppataṇhāpahāna), etc.
Ý nghĩa này cũng có thể được nói bằng cách kết hợp như sau: sự diễn tiến ở chính năm môn, là nguyên nhân của việc quán xét sự đoạn trừ tham ái ham muốn v.v..., đã phát sinh như nguyên nhân đã được nói.
Evañca sati imassa cittassa paccayabhūtā purimā pavattīti idampi vacanaṃ samatthitaṃ hoti.
And in this case, this statement, "the former occurrence (purimā pavatti) is the condition for this consciousness," is also substantiated.
Và khi điều này xảy ra, lời nói này cũng được chứng minh là đúng: 'Sự vận hành trước đó là nhân của tâm này'.
Ettha ca pañcadvāre iminā cittena somanassuppādanamattaṃ daṭṭhabbaṃ, na hāsuppādanaṃ pañcadvārikacittānaṃ aviññattijanakattā, manodvāre pana hāsuppādanaṃ hoti.
Here, only the production of joy (somanassuppādana) by this consciousness at the five doors should be understood, not the production of laughter (hāsuppādana), as the five-door consciousnesses do not generate intimation (aviññatti). However, laughter is produced at the mind-door.
Ở đây, trong năm cửa giác quan, chỉ cần thấy sự phát sinh hỷ lạc bởi tâm này, chứ không phải sự phát sinh nụ cười, vì các tâm ở năm cửa giác quan không tạo ra sự vô biểu. Tuy nhiên, ở cửa ý, sự phát sinh nụ cười xảy ra.
Teneva hi aṭṭhakathāyaṃ pañcadvāre ‘‘somanassito hotī’’ti ettakameva vuttaṃ, manodvāre ca ‘‘hāsayamāna’’nti.
Therefore, in the commentary, regarding the five sense-doors, only "it is accompanied by joy" is stated, and regarding the mind-door, "making one smile" is stated.
Chính vì vậy, trong Chú giải, ở năm cửa chỉ nói là “hân hoan”, còn ở cửa ý là “làm cho mỉm cười”.
Iminā hasituppādacittena pavattiyamānampi bhagavato sitakaraṇaṃ pubbenivāsaanāgataṃsasabbaññutaññāṇānaṃ anuvattakattā ñāṇānuparivattiyevāti.
Although the Buddha's smiling is brought about by this smile-producing consciousness, because it follows the knowledges of past existences, future existences, and omniscience, it is indeed knowledge-following.
Dù việc mỉm cười của Đức Thế Tôn đang diễn tiến với tâm sinh tiếu này, nhưng vì có sự tùy chuyển theo các trí Túc Mạng Minh, Vị Lai Duyên Thuyết Trí, và Nhất Thiết Chủng Trí, nên đó chính là sự tùy chuyển theo trí.
Evaṃ pana ñāṇānuparivattibhāve sati na koci pāḷiaṭṭhakathānaṃ virodho, evañca katvā aṭṭhakathāyaṃ ‘‘tesaṃ ñāṇānaṃ ciṇṇapariyante idaṃ cittaṃ uppajjatī’’ti vuttaṃ.
If it is indeed knowledge-following in this way, there is no contradiction with the Pali texts or commentaries, and having done so, in the commentary, it is stated: "This consciousness arises at the end of the activities of those knowledges."
Khi có trạng thái tùy chuyển theo trí như vậy, không có sự mâu thuẫn nào giữa Chánh tạng và Chú giải, và do đó, trong Chú giải đã nói rằng “tâm này khởi lên vào lúc cuối cùng của sự thuần thục của các trí ấy”.
Avassañca etaṃ evaṃ icchitabbaṃ, aññathā āvajjanacittassapi bhagavato pavatti na yujjeyya.
And this must necessarily be desired in this way, otherwise, the arising of even the Buddha's advertence consciousness would not be appropriate.
Và chắc chắn điều này nên được chấp nhận như vậy, nếu không, sự diễn tiến của cả tâm hướng của Đức Thế Tôn cũng sẽ không hợp lý.
Tassapi hi viññattisamuṭṭhāpakabhāvassa nicchitattā, na ca viññattisamuṭṭhāpakatte taṃsamuṭṭhitāya viññattiyā kāyakammādibhāvaṃ āvajjanabhāvo vibandhatīti.
For its nature as causing intimation is also established, and in the state of causing intimation, the nature of advertence does not prevent the intimation arising from it from being physical action, etc.
Vì tâm ấy cũng đã được xác định là có trạng thái làm phát sinh biểu tri, và khi có trạng thái làm phát sinh biểu tri, trạng thái hướng không ngăn cản biểu tri do nó phát sinh trở thành thân nghiệp, v.v.
Tato evāti mūlābhāvena na suppatiṭṭhitattā eva.
For that very reason means because it is not well-established due to the absence of a root.
Chính vì vậy: chính vì không được thiết lập vững chắc do không có gốc.
‘‘Ahetukānaṃ jhānaṅgāni balāni cā’’ti sampiṇḍanattho jhānaṅgāni cāti ca-saddo.
The word ca in "and the jhāna factors" means "ahetuka jhāna factors and powers are included" in the summarized meaning.
Trong câu “ahetukānaṃ jhānaṅgāni balāni cā”, từ ca trong jhānaṅgāni cā có nghĩa là tóm gộp.
Yadi aparipuṇṇattā balabhāvassa imasmiṃ ahetukadvaye balāni anuddiṭṭhāni asaṅgahitāni ca, atha kasmā niddiṭṭhānīti āha ‘‘yasmā panā’’tiādi.
If, due to incompleteness of the nature of power, powers are not mentioned or included in these two ahetuka types, then why are they specified? To this, he says, "Since, however," etc.
Nếu do trạng thái lực không đầy đủ mà các lực không được trình bày và không được bao gồm trong hai loại vô nhân này, vậy tại sao chúng lại được trình bày? Ngài nói “yasmā panā” v.v.
Sammā niyyānikasabhāvānaṃ kusalānaṃ paṭibhāgabhūto vipākopi phalaṃ viya taṃsabhāvo siyāti sahetukavipākacittāni aggahetvā kiriyacittakatattā vā ‘‘mahākiriyacittesū’’ti vuttaṃ.
Perhaps the vipāka, which is the counterpart of wholesome states that are truly conducive to deliverance, is of the same nature as the fruit; thus, not including sahetuka vipāka cittas, or because they are made up of kamma-operative cittas, it is stated "in the great kamma-operative cittas."
Do nghĩ rằng quả dị thục, là phần đối nghịch của các pháp thiện có bản chất dẫn xuất đúng đắn, cũng có thể có bản chất tương tự như quả (thánh), nên đã không lấy các tâm dị thục hữu nhân, hoặc do được thực hiện bởi tâm duy tác, nên được nói là “trong các đại tâm duy tác”.
Atha vā mahākiriyacittesucāti ca-saddena sahetukavipākacittānipi gahitānīti veditabbāni.
Alternatively, it should be understood that by the word ca in "and in the great kamma-operative cittas," sahetuka vipāka cittas are also included.
Hoặc, nên hiểu rằng trong mahākiriyacittesucā, từ ca cũng bao gồm cả các tâm dị thục hữu nhân.
577. Āhito ahaṃ māno etthāti attā, so eva bhavati uppajjati, na paraparikappito viya niccoti attabhāvo.
577. Where "I" (ahaṃ) and "mine" (māno) are placed, that is "self" (attā); that itself comes to be, arises, unlike something imagined by others as permanent, hence "existence of self" (attabhāvo).
Ngã mạn được đặt vào trong đó, đó là tự ngã; nó hiện hữu, nó khởi lên, không phải thường hằng như do người khác tưởng tượng, nên là attabhāva (thân mạng).
Attāti vā diṭṭhigatikehi gahetabbākārena bhavati pavattatīti attabhāvo.
Or, "self" (attā) means it comes to be, it proceeds, in a manner to be grasped by those with wrong views, hence "existence of self" (attabhāvo).
Hoặc, nó hiện hữu, diễn tiến theo cách thức cần được nắm bắt bởi những người theo tà kiến về tự ngã, nên là attabhāva.