Table of Contents

⮲

Vuttodayapāṭha

Edit
3

1. Saññāparibhāsāniddesa-paṭhamapariccheda

1. The First Chapter: Elucidation of Technical Terms

1. Chương Một: Giải thích các thuật ngữ và định nghĩa

4

Ratanattayappaṇāma

Homage to the Triple Gem

Đảnh lễ Tam Bảo

5
1.
1.
1.
6
Nama’tthu jana santāna, tama santāna bhedino;
Homage be to the one who shatters the darkness of the continuous mental streams of people,
Kính lễ bậc đã phá tan dòng dõi si mê trong tâm thức chúng sinh;
7
Dhammu’jjalanta rucino, munindo’dāta rocino.
the Chief of Sages, whose radiance shines forth the Dhamma, whose brilliance is pure.
Bậc Đạo Sư tối thượng có ánh sáng Chánh pháp rực rỡ, có ánh sáng thanh tịnh.
8

Nimitta

Purpose

Mục đích

9
2.
2.
2.
10
Piṅgalā’cariyādīhi, chandaṃ ya muditaṃ purā;
The prosody that was formerly expounded by teachers like Piṅgala,
Vần điệu đã được các bậc thầy như Piṅgalā và những vị khác soạn ra trước đây;
11
Suddhamāgadhikānaṃ taṃ, na sādheti yathicchitaṃ* .
does not fully satisfy the desires of those who speak pure Māgadhī.
Không đáp ứng được mong muốn của những người thuần Māgadhī.
12

Ganthaparimāṇa

Scope of the Work

Quy mô của tác phẩm

13
3.
3.
3.
14
Tato māgadhabhāsāya, mattā,vaṇṇa,vibhedanaṃ;
Therefore, for the Māgadhī language, I will expound the distinction of māttā (morae) and vaṇṇa (syllables),
Vì vậy, tôi sẽ trình bày sự phân biệt về âm tiết và chữ cái bằng ngôn ngữ Māgadha;
15
Lakkhya lakkhaṇa saṃyuttaṃ, pasanna’ttha,pada,kkamaṃ.
endowed with examples and definitions, with a clear sequence of meanings and words.
Với các ví dụ và quy tắc, theo thứ tự từ ngữ và ý nghĩa rõ ràng.
16

Abhidhānādi

Name and Introduction

Tên gọi, v.v.

17
4.
4.
4.
18
Idaṃ vuttodayaṃ nāma, lokiya’cchandanissitaṃ;
Now I shall commence this work called Vuttodayaṃ, which relies on worldly meter,
Nay tôi sẽ bắt đầu tác phẩm này, được gọi là Vuttodayaṃ, dựa trên các vần điệu thế tục;
19
Ārabhissa’mahaṃ dāni, tesaṃ sukhavibuddhiyā.
for the easy comprehension of those (seekers).
Vì sự dễ hiểu của họ.
20

Gaṇasaṅketasaññā

Technical Terms for Gaṇas

Ký hiệu của các gaṇa

21
5.
5.
5.
22
Sabbaglā mnā,’digalahū, bhyā’,majjha’nta garū jasā;
The first, middle, and last light syllables are bha, ja, and sa respectively; and the first, middle, and last heavy syllables are ma, na, and ya respectively.
Bhyā là tất cả các chữ nặng, hoặc chữ nặng ở đầu và chữ nhẹ ở cuối; Jasā là chữ nặng ở giữa và chữ nặng ở cuối;
23
Majjha’ntalā ra,te’te’ṭṭha, gaṇā go garu,lo lahu.
The first and last heavy syllables are ra and ta respectively. These eight gaṇas are heavy, and ga is heavy, la is light.
Ra và Ta là chữ nặng ở giữa và cuối. Đây là tám gaṇa; Go là chữ nặng, Lo là chữ nhẹ.
24

Gaṇaniyama

Rules for Gaṇas

Quy tắc gaṇa

25
6.
6.
6.
26
Bha,ja,sā sabbaga,lahū, pañci’me saṇṭhitā gaṇā;
The gaṇas bha, ja, and sa have all light syllables, these five gaṇas are established.
Bha, Ja, Sa là tất cả các chữ nhẹ, năm gaṇa này được thiết lập;
27
Ariyādimhi viññeyyā, gaṇo idha catu’kkalo.
In the Ariyā and other meters, a gaṇa here is understood as having four kalā (morae).
Trong Ariyādimhi, gaṇa ở đây được biết là có bốn âm tiết.
28

Garu,lahusarūpa

Nature of Heavy and Light Syllables

Hình thức của Garu và Lahu

29
7.
7.
7.
30
Saṃyogā’di ca, dīgho ca, niggahītaparo ca, yo;
A syllable followed by a conjunct consonant, or a long vowel, or one followed by a niggahīta, is heavy (Garu), represented by a curved mark (vacra), or optionally at the end of a foot.
Âm tiết đứng trước phụ âm kép, nguyên âm dài, và âm tiết có niggahīta theo sau;
31
Garu, vaṅko, pādanto,vā, rasso’ñño mattiko lu’ju.
Any other short vowel syllable is one māttā (mora), and is light (Lahu), represented by a straight mark (ṛju).
Là Garu (nặng), hoặc có thể là âm tiết cuối dòng. Âm tiết ngắn khác là Lahu (nhẹ), một âm tiết.
32
8.
8.
8.
33
Pare pādādisaṃyoge, yo pubbo garuka’kkharo;
When the following syllable is part of a conjunct consonant at the beginning of a foot, the preceding heavy syllable
Nếu một âm tiết đứng trước phụ âm kép ở đầu dòng được biết là Lahu ở một số nơi;
34
Lahu sa kvaci viññeyyo, tadudāharaṇaṃ yathā.
is sometimes to be understood as light. For example, in the following instance:
Ví dụ như sau.
35
9.
9.
9.
36
Dassanarasā’nubhāvane, nibaddhagedhā jinassa’yaṃ janatā;
This populace, intensely desirous of experiencing the essence of vision, attached to the Buddha,
Chúng sinh này, với lòng khao khát mãnh liệt được chiêm ngưỡng hương vị giáo pháp của Đức Phật;
37
Vimhayajananī sañña ta, kriyā nu kaṃ nā’nurañjayati.
is wondrously inspiring; who would not be pleased by disciplined action?
Hành động tự chế đầy kinh ngạc này làm hài lòng ai?
38
10.
10.
10.
39
Viññeyyā lokato saññā, samuddo,su,rasādinaṃ;
Terms like samudda, sura should be understood according to worldly usage.
Các thuật ngữ như samuddo, surasā, v.v., được biết từ thế gian;
40
Pādoñeyyo catutthaṃ’so, padacchedo yatī bhave.
A pāda should be known as a fourth part. The caesura ( yati) occurs at the end of a word.
Pādo được biết là một phần tư, sự ngắt câu là yatī.
41
11.
11.
11.
42
Sama,maḍḍhasamaṃ, vuttaṃ, visamaṃ cā’paraṃ tidhā;
Meter is said to be of three kinds: Sama, Aḍḍhasama, and Visama.
Sama, aḍḍhasamaṃ và visamaṃ được nói là có ba loại khác nhau;
43
Samā lakkhaṇato pādā, cattāro yassa taṃ samaṃ.
That meter where all four feet are similar in characteristics is Sama.
Vần điệu có bốn dòng có cùng đặc điểm được gọi là samaṃ.
44
12.
12.
12.
45
Yassa’ntimena dutiyo, tatiyenā’dimo samo;
That (meter) where the second foot is similar to the fourth, and the first to the third,
Vần điệu mà dòng thứ hai giống dòng cuối, và dòng đầu giống dòng thứ ba;
46
Ta’ daḍḍhasama, maññaṃ tu, bhinna lakkhaṇa pādikaṃ.
is Aḍḍhasama. The other, which has feet of different characteristics, is Visama.
Được gọi là aḍḍhasama, còn loại khác là visama có các dòng với đặc điểm khác nhau.
47
13.
13.
13.
48
Pāda’mekakkharā’rabbha, yāva chabbīsata’kkharā;
Starting from one syllable per foot up to twenty-six syllables,
Vần điệu có các dòng từ một đến hai mươi sáu âm tiết;
49
Bhave pādehi taṃ chandaṃ, nānānāmo’ditaṃ tato.
that meter, due to its various feet, is called by various names.
Được gọi bằng nhiều tên khác nhau.
50
14.
14.
14.
51
Daṇḍakā caṇḍavuṭṭhyā’di, pādehi chahi, tīhi tu;
Daṇḍaka (meter) such as Caṇḍavuṭṭhi and others, having more than six feet; and with three feet,
Daṇḍakā với sáu dòng như Caṇḍavuṭṭhī, v.v., và Gāthā với ba dòng;
52
‘Gāthā’ti ca paratthe’vaṃ, chando saññā pakāsitā.
it is called Gāthā in this context; thus, the term chanda is elucidated.
Tương tự, các thuật ngữ khác về vần điệu đã được giải thích.
53
15.
15.
15.
54
Anantaro’ditaṃ ca’ñña, metaṃ sāmañña nāmato;
Moreover, in the words of the Buddha, any other (meter) mentioned before,
Loại khác đã được đề cập trước đó, với tên gọi chung này;
55
‘Gāthā’icceva niddiṭṭhaṃ, munindavacane pana.
is designated by the general name Gāthā.
Trong lời dạy của Đức Phật, nó được gọi là Gāthā.
56
16.
16.
16.
57
Visesanāmato kiñci, gahetvā sabbatho’citaṃ;
Taking certain names appropriately from the special names mentioned above,
Lấy một số tên đặc biệt phù hợp với mọi trường hợp;
58
Dassayissāma’haṃ te’ttha, nāmānā’vi bhavissare.
I shall now present them here; the names will become apparent.
Tôi sẽ trình bày chúng ở đây, các tên sẽ được tiết lộ.
59
Iti vuttodaye chandasi saññāparibhāsā niddeso nāma
Thus ends the elucidation of technical terms in the prosody of Vuttodayaṃ,
Như vậy, trong Vuttodayaṃ, chương đầu tiên có tên là Saññāparibhāsāniddesa (Giải thích các thuật ngữ và định nghĩa).
60
Paṭhamo paricchedo.
the first chapter.
Chương thứ nhất.
61

2. Mattāvuttiniddesa-dutiyapariccheda

2. The Second Chapter: Elucidation of Māttāvuttis

2. Chương Hai: Giải thích các vần điệu theo âm tiết

62

Gaṇaniyama

Rules for Gaṇas

Quy tắc gaṇa

63
17.
17.
17.
64
Chaṭṭho’khilalahu,jo vā,
The sixth gaṇa is entirely light, or it is a ja-gaṇa.
Gaṇa thứ sáu là tất cả các chữ nhẹ, hoặc Jo (nếu nó là tất cả các chữ nhẹ);
65
Gayutā’ññe,cha’ggaṇā,na jo visame,;
In other cases, the gaṇas are G-Y-T; the ja-gaṇa does not occur in odd feet.
Các gaṇa khác là Gayutā, có sáu gaṇa khác, Jo không có trong các dòng lẻ;
66
Ariyāya’ntaḍḍhe lo, chaṭṭho,’nte go,gaṇā cha’ññe.
In the latter half of an Ariyā, there is an L at the sixth position, and a G at the end. The other six are gaṇas.
Trong Ariyā, ở nửa cuối là Lo, gaṇa thứ sáu, ở cuối là Go, và sáu gaṇa khác.
67

Yatiniyama

Rules for Caesura (Yati)

Quy tắc Yatī

68
18.
18.
18.
69
Paṭhamaḍḍhe chaṭṭho ce,
If in the first half the sixth (syllable) is
Nếu có Yatī ở gaṇa thứ sáu trong nửa đầu;
70
Sabbalahe,’tthā’dilahuni bhavatiyati;
entirely light, then the caesura occurs after the first light syllable.
Ở đây, trong tất cả các chữ nhẹ, nó trở thành Yatī ở chữ nhẹ đầu tiên;
71
Tapparako,ntepi, sace, carimepi, bhavati catuttho’nte.
If it is similar in the latter part, then in the last (foot), the caesura occurs after the fourth.
Nếu nó ở sau đó, và ở cuối, thì Yatī ở thứ tư ở cuối.
72
19. Ariyāsāmaññaṃ ce, pubbo’dita lakkhaṇaṃ bhave yassā.
19. That meter which possesses the characteristics described before is called Ariyāsāmaññaṃ (General Ariyā).
19. Ariyāsāmaññaṃ là loại có đặc điểm đã nêu trước đó.
73
20. Ādima’matha pādayugaṃ, yassā tyaṃ’sehi sā pathyā.
20. That meter whose first and second pairs of feet are uniform in their aṃsa (parts) is Pathyā.
20. Loại mà hai dòng đầu tiên có cùng đặc điểm thì là Pathyā.
74
21.
21.
21.
75
Yattha gaṇattaya mullaṅghi,
Where there is a transgression of three gaṇas,
Nếu ba gaṇa bị bỏ qua;
76
Yo’bhayatthā’dimo bhave vipulā.
and the first gaṇa is uniform in both (halves), that is Vipulā.
Và gaṇa đầu tiên ở cả hai phần thì là Vipulā.
77
22. Garumajjhago jakāro, catutthako dutiyako capalā.
22. Where the ja-kāra is in the middle of a heavy syllable, and the fourth (syllable) is the second (light syllable), that is Capalā.
22. Nếu Jakāra có chữ nặng ở giữa, và là gaṇa thứ tư và thứ hai thì là Capalā.
78
23.
23.
23.
79
Capalā’gatā’khilaṃ ce, dalā’dimaṃ lakkhaṇaṃ bhajati yassā;
If the entire first half of a meter possesses the characteristics of Capalā, and
Nếu Capalā xuất hiện hoàn toàn, và dòng đầu tiên có đặc điểm của nó;
80
Pathyālakkhaṇa’maññaṃ, mukhacapalā nāma sā bhavati.
the other (half) has the characteristics of Pathyā, that is called Mukhacapalā.
Và các dòng khác có đặc điểm của Pathyā, thì đó là Mukhacapalā.
81
24.
24.
24.
82
Pathyāya lakkhaṇaṃ ce, paṭhamaḍḍhe lakkhaṇaṃ tu capalāya;
If the first half has the characteristics of Pathyā, but the second half possesses the characteristics of Capalā,
Nếu đặc điểm của Pathyā ở nửa đầu, và đặc điểm của Capalā ở nửa sau;
83
Dutiye dale’tha yassā, pakittitā sā jaghanacapalā.
that is declared to be Jaghanacapalā.
Của dòng, thì nó được gọi là Jaghanacapalā.
84
Ariyājātiyo.
Ariyājātis (Varieties of Ariyā).
Các loại Ariyā.
85
25.
25.
25.
86
Sabbaṃpaṭhamadale yadi, lakkhaṇa’mariyāya vutta’mubhayesu;
If the characteristics of Ariyā, as described for both halves,
Nếu tất cả các đặc điểm của Ariyā được nói ở dòng đầu tiên của cả hai phần;
87
Yassā dalesu yuttaṃ,
are present in all the feet of a meter,
Nếu nó được áp dụng cho cả hai dòng,
88
Vuttā sā gīti vutta yati lalitā.
that is called Gīti, spoken beautifully and gracefully.
Thì đó là Gīti, được nói là có Yatī duyên dáng.
89
26.
26.
26.
90
Ariyāyaṃ dutiya’ḍḍhe, gaditā’khilalakkhaṇaṃ yaṃ taṃ;
If all the characteristics described for the second half of Ariyā,
Trong Ariyā, nếu tất cả các đặc điểm đã nói ở nửa thứ hai;
91
Bhavati dalesu’bhayesupi,
are present in both halves of a meter,
Được áp dụng cho cả hai dòng,
92
Yadi yassā sā’ya mupagīti.
that is Upagīti.
Thì đó là Upagīti.
93
27.
27.
27.
94
Ariyāya’ḍḍhadvitayaṃ, pubbodita lakkhaṇo’petaṃ;
If the two halves of Ariyā, possessing the characteristics described previously,
Nếu hai nửa của Ariyā có đặc điểm đã nêu trước đó;
95
Vipariyayenā’bhihitaṃ,
are recited in reverse order,
Được đảo ngược,
96
Yassā sambhavati ce’ha so’ ggīti.
that is called Aggīti.
Nếu điều đó xảy ra ở đây, thì đó là Uggīti.
97
28.
28.
28.
98
Ariyāpubba’ḍḍhaṃ yadi, garune’kenā’dhikena nidhane yuttaṃ;
If the first half of Ariyā is endowed with one extra heavy syllable at the end,
Nếu nửa đầu của Ariyā có thêm một chữ nặng ở cuối;
99
Yadi pubba’ḍḍhasamānaṃ, dala mitaraṃ co’ditā’ya’ mariyāgīti.
and the other half is similar to the first half, then that is called Ariyāgīti.
Và nửa kia giống nửa đầu, thì đó là Ariyāgīti.
100
Gītijātiyo.
Gītijātis (Varieties of Gīti).
Các loại Gīti.
101
29.
29.
29.
102
Visame cha siyuṃ kalā mukhe,
In the odd feet, there are six kalā at the beginning;
Ở các dòng lẻ có sáu âm tiết, ở các dòng chẵn có tám, sau đó là Ra, La, Ga;
103
Same tva’ṭṭha, ra,la,gā, tato’pari;
in the even feet, there are eight, with ra, la, ga after them;
Đó được gọi là Vetālīyaṃ, không có sáu chữ nhẹ liên tục ở các dòng chẵn.
104
Vetālīyaṃ ta muccate, lahu chakkaṃ na nirantaraṃ same.
this is called Vetālīyaṃ. There are no six consecutive light syllables in the even feet.
30.
105
30.
30.
Loại giống Vetālīyaṃ ở đầu,
106
Vetālīyopamaṃ mukhe taṃ,
That which resembles Vetālīya at the beginning,
Là Opacchandasakaṃ nếu có Ra, Ya ở cuối.
107
Opacchandasakaṃ ra,yā ya’dante.
and has ra and ya at the end, is Opacchandasakaṃ.
31. Āpātalikā được nói là như vậy, nếu có Bha, Ga, Ga ở cuối, giống như trước.
108
31. Āpātalikā kathitā’yaṃ, bhagagā’nte yadi pubbamiva’ññaṃ.
31. This is called Āpātalikā if, like the former, it has bha, ga, ga at the end.
32.
109
32.
32.
Khi Dakkhiṇantikā bắt đầu,
110
Yadā’dito dakkhiṇantikā,
When at the beginning it is Dakkhiṇantikā, (that is)
Nếu Jo có mặt ở tất cả các dòng ở đây.
111
Ṭhite’ttha pādesvā’khilesu jo.
if the ja-gaṇa is present in all its feet.
33.
112
33.
33.
Nó được gọi là Udiccavuttī,
113
‘Udiccavuttī’ti vuccate,
It is called Udiccavuttī
Nếu Jo có mặt ở đầu các dòng lẻ.
114
Jo cā’do visamesu saṇṭhito.
if the ja-gaṇa is present at the beginning of the odd feet.
34. Nếu Ga, Ja có mặt ở đầu các dòng chẵn, thì đó được gọi là Paccāvuttī.
115
34. Pubbattha, samesu ce ga, jā, ‘paccavutti’ ruditā’ti saṇṭhitā.
34. When ga and ja are present in the even feet, that is called Paccavuttī.
35.
116
35.
35.
Nếu các âm tiết ở các dòng lẻ và chẵn giống nhau,
117
Samāsamā’trā’dinaṃ samā,
When the odd and even māttās are similar,
Thì đó là Pavattakaṃ.
118
Saṃyutā bhavati taṃ pavattakaṃ.
it is called Pavattakaṃ.
36. Nếu nó có sự giống nhau, thì đó là Parantikā.
119
36. Assa sā sama katā’ parantikā.
36. Its similarity is Parantikā.
37. Loại khác là Cāruhāsinī.
120
37. Tada’ññajā cāruhāsinī.
37. The other kind is Cāruhāsinī.
Các loại Vetālīya.
121
Vetālīyajātiyo.
Vetālīyajātis (Varieties of Vetālīya).
38. Ở đây, Acaladhiti có tám chữ nhẹ nhân đôi.
122
38. Dvika vihata vasu lahu acaladhiti ri’ha.
38. Here, two times eight light syllables is Acaladhiti.
39. Mattāsamakaṃ có Lga ở cuối gaṇa thứ chín.
123
39. Mattāsamakaṃ navamo lga’nte.
39. When there is lga at the ninth position, it is Mattāsamakaṃ.
40. Jo, Nlā, hoặc Aṇṇavā là Visiloko.
124
40. Jo nlā’ thavā’ṇṇavā visiloko.
40. If there are jo or nla or aṇṇavā, it is Visiloka.
41. Từ hai loại đó được gọi là Vānavāsikā.
125
41. Tadvayato vānavāsikā’khyā.
41. From these two, it is named Vānavāsikā.
42. Nếu Lo có mặt ở thứ năm, thứ tám, thứ chín thì là Citrā.
126
42. Pañca,ṭṭha,navasu yadi lo citrā.
42. If there is lo at the fifth, eighth, and ninth positions, it is Citrā.
43. Nếu Ga, Lyā có mặt ở thứ tám thì đó là Upacitrā.
127
43. Ga,lyā’ṭṭhahi ce’sā vu’ pacitrā.
43. If it has ga and lyā at the eighth position, this is Upacitrā.
44.
128
44.
44.
Loại có đặc điểm khác biệt đã qua (Citrā),
129
Ya’matīta lakkhaṇa visesa yutaṃ, (citrā)
That which is endowed with special characteristics surpassing the aforementioned, (Citrā)
Có các dòng bắt đầu bằng Mattāsamā (Visiloka);
130
Mattā samā’di pādā’bhihitaṃ; (Visiloka)
and has feet described as māttāsamā and others; (Visiloka)
Với số lượng âm tiết không cố định (Vānavāsikā),
131
Aniyata vutta parimāṇa sahitaṃ, (vānavāsikā)
which possesses an indeterminate number of syllables, (Vānavāsikā)
Được biết đến trong dân gian là Pādākulakaṃ (Visiloka).
132
Pathitaṃ janesu pādākulakaṃ. (visiloka)
is renowned among people as Pādākulakaṃ (Visiloka).
133.
133
Mattāsamaka jātiyo.
Mattāsamakajātis (Varieties of Mattāsamaka).
Các loại Mattāsamaka.
134
45.
45.
45.
135
Vinā vaṇṇehi mattā gā, vinā vaṇṇā garūhi tu;
The māttā (meter) without syllables, or the gaṇas without syllables,
Gaṇa không có chữ cái là Mattā, không có chữ cái là Garu;
136
Vinā lahūhi garavo, dale pathyādino matā.
the heavy syllables without light syllables, are considered in the foot of Pathyā and others.
Garu không có chữ nhẹ, được xem là Pathyā, v.v., ở dòng.
137
Iti vuttodaye chandasi mattāvuttiniddeso nāma
Thus ends the elucidation of Māttāvuttis in the prosody of Vuttodayaṃ,
Như vậy, trong Vuttodayaṃ, chương thứ hai có tên là Mattāvuttiniddesa (Giải thích các vần điệu theo âm tiết).
138
Dutiyo paricchedo.
the second chapter.
Chương thứ hai.
Next Page →

Settings